________________
દીવાલી પર્વની કથા.
૨૪૭
લીધે તે રાત્રી ઉદ્યોતવાળી થઈ. તેમ જ “મેરઈયાં મેરઇયાં” એ દેવેના મુખથી કે લાહલ થયે. તેથી તેમાં દીવાના મેરઈયા કરવાની પ્રથા શરૂ થઈ.
હવે શ્રી ગૌતમ સ્વામી દેવાના મુખથી ભગવંતનું નિર્વાણ જાણીને વિચારવા લાગ્યા કે “ હે પ્રભુમને અંતકાલ વેગળે કાઢયે ! હું તમારે ભક્ત તેને જ તમેએ દૂર કાઢ. હું તમારા મેક્ષમાં ભાગ તે પડાવવાને નહોતે. વીર વીર એ પ્રમાણે બેલતાં બોલતાં વિચાર આવે કે પ્રભુ તે વીતરાગ હતા અને હું તે રાગવાળે છું. વીતરાગને સ્નેહ કયાંથી હોય ? મારી જ મેટી ભૂલ હતી કે અત્યાર સુધી હું સમજે નહિ. એ પ્રમાણે એકત્વ ભાવનામાં આગળ વધતાં ક્ષપક શ્રેણિમાં ચઢી કેવલજ્ઞાન પામ્યા. આ કારતક સુદ ૧ ની પ્રાત:કાલને સમય હતો.
આ પ્રમાણે પ્રભુ શ્રી મહાવીર સ્વામીન મેક્ષ કલ્યાણુક નિમિત્તે આ વદ અમાસના દિવસે દીપાલિકા–દીવાળીનું પર્વ લોકેમાં શરૂ થયું. વળી દેઓ તે વખતે ભગવાનને નિર્વાણ મહોત્સવ કર્યો. તથા સુદ પડવાને દિવસે ગૌતમ વામીને કેવલ મહોત્સવ કર્યો. તેથી લોકોમાં આ દીવાળી પર્વ શરૂ થયું. '
પ્રભુનું નિર્વાણ સાંભળીને ભગવંતના ભાઈ નંદિવર્ધન રાજાએ શેકાકુલ થઈને પડવાને દિવસે ઉપવાસ કર્યો. સુદર્શના બહેને કારતક સુદ બીજને દિવસે નંદિવર્ધનને
