________________
( ૮૪) હતું. એક મોટામાં મોટા વૃક્ષ ઉપર તેઓ ચઢયા અને જઈ શકાય એટલા ઉંચે તેઓ ગયા; છતાં કારાગ્રહની દિવાલ અને તેમની વચ્ચે ત્રીશેક હાથનું અંતર રહ્યું. એ અંતર કેવી રીતે વટાવવું તે માટે તેઓ વિચાર કરવા લાગ્યા. કૂદીને જવાય કે કેમ, એટલું બધું અંતર કૂદીને વટાવી શકાય નહિ, કૂદતાં કદાચ કોઈ ફળ ચૂકી ગયો તે મહેનત ફિક થઈ જાય, વિચાર કરી એક લાંબું દોરડું મીણ પાયેલું ચંદનને પૂંછડે બાંધી, એ ચંદનઘોને એક ચાણકય સરદારે સામે દિવાલ ઉપર ફેંકી, ચંદન એ દિવાલની સાથે પડીને ચૂંટી ગઈ. બીજે છેડો વૃક્ષની શાખા સાથે બાળે, એ દેરડાના અવલંબે બનથી તેઓ એક પછી એક સામે દિવાલ ઉપર પહોંચી ગયા. એમની પાસે એવી જાતનાં હથીયાર હતાં કે તેઓને દિવાલમાંથી રસ્તે કરવાની જરૂર પડે તે એ હથીયારોના ઉપગથી રસ્તા સહજવારમાં કરી શક્તા હતા. - દિવાલો ઉપરથી જેમ જેમ રસ્તે મળતે ગમે તેમ તેઓ નીચે ઉતરતા ગયા. કલાનું નિરીક્ષણ કરતા તેઓ કેદીની નજીક આવી પહેચા. ચારે બાજુની મજબુત દિવાલની મધ્યમાં રહેલા કેદીને છોડાવવા એમણે એ દિવાલેમાંની એક જગ્યાએથી પેલાં હથીયાર વડે જગ્યા કરી. એક પછી એક બે ચાર જણ અંદર કૂદી પડયા. બીજાઓ બહારથી તપાસ રાખવા લાગ્યા. મનુષ્યને અવાજ જેઇ પેલે વૃદ્ધ વળી ચમક. કારાગ્રહમાં કૂદી પડતી વ્યકિતઓ તરફ એણે નજર નાખીએ તે શત્રુ છે કે મિત્ર?