________________
( ૧૧૭) પહેલાં તે કેઈનાં પછી દુઃખી જ હોય છે, પણ આત્યંત સુખી મનુષ્યજીવન તે કવચિત જ જોવાય છે. દુઃખ અનેક પ્રકારે આવે છે. ચાહે તો વૈભવને ક્ષય થઈ જાય, સ્ત્રી મરી જાય અથવા તે દુરાચારી થાય, શરીરે રેગોત્પત્તિ થાય, શરીર સાથે લેણદેણ સારી ન રહેવાથી કંઈને કંઈ શરીર અસ્વસ્થ રહ્યા કરે. અનેક પ્રકારે પાપ પિતાને સ્વભાવ પ્રગટ કરે છે. ગમે તેવા મહાન નરની પણ તે ભયંકર વિષમ સ્થિતિ કરે છે.
સંસારના વૈભવોમાં, ભેગોમાં અનરણ્ય રાજા પિતાને કાળ સુખમાં વ્યતિત કરતા હતા, પણ એ સુખ એમનું લાંબા સમય ટકી રહ્યું નહિ. ભવિષ્યમાં અનિષ્ટનું સૂચન કરનારાં નિમિત્તે એમને વારંવાર થવા લાગ્યાં, ખરાબ સ્વપને આવવા લાગ્યાં; છતાં એ સમર્થ પુરૂષે એની પરવા કરી નહિ. સુખમાં જે રાચી જતા નથી, ને દુઃખમાં દિલગીર થતા નથી એવા સમર્થ પુરૂષે ગમે તેવી સ્થિતિમાં પણ મધ્યસ્થભાવ ધારણ કરે છે.
ખરાબ સ્વપ્ન અને અનિષ્ટ નિમિત્તોથી અજયરાજાને એટલું તે લાગ્યું કે “નક્કી કાંઈક ભવિષ્યમાં આપત્તિ આવવાની છે છતાં શી આપત્તિ આવવાની છે એ જાણવાનું જ્ઞાન તે મનુષ્ય શક્તિની બહારની વાત છે. મનુષ્યવ્યવહારના અનુભવી જ્યોતિષીઓ કે નજુમીઓ પણ એટલું કહી શકે કે કંઈક અનિષ્ટ થશે, આફત આવશે, છતાં ભવિષ્યના પડદામાં રહેલી વસ્તુ કોઈ નિરાળી જ હોય છે.
