________________
२४५
mun
બંધ તત્ત્વ ઉપશમ = તીવ્ર રસ સ્પર્દકની સર્વ ઘાતિની વિપાક શક્તિને
કવી, (પ્રદેશોદય સુધી મર્યાદિત રાખવ) દેશઘાતિના રૂપમાં પરિણમન થવું. એટલે તીવ્ર ફળ દેવાની શકિતને મંદ રૂપમાં પરિણમન થવું તેને “ક્ષપશમ કહેવાય છે. જેમ ફટકડી આદિ દ્રવ્યોના સંગથી મેલનું પાણીમાં એસી જવું અને થોડું પાણીમાં રહેવું.
પ્રશ્ન ર૪૨-આત્માના પ્રદેશ કેટલા છે ? અને તે શરીરમાં કયાં છે?
ઉત્તર-આત્માના અસંખ્યાત પ્રદેશ છે. અને તે આખા શરીરમાં વ્યાપ્ત છે.
પ્રશ્ન ૨૪૩-આત્મામાં કામ કઈ રીતે આવીને ચોંટી જાય છે?
ઉત્તર-શરીરમાં તેલ લગાવીને કોઈ ધૂળમાં આળોટે ત્યારે ધૂળ જેમ તેના શરીર પર ચોંટી જાય છે, તે રીતે મિથ્યાત્વ, અવત, પ્રમાદ, કષાય અને વેગથી જીવન પ્રદેશમાં એક પ્રકારનો પરિસ્પદ હિલચાલ) થાય છે, ત્યારે જે આકાશમાં આત્માના પ્રદેશ છે, તે આકાશપ્રદેશ પર રહેલાં અનંતાનંત કર્મ યોગ્ય પુદ્ગલ જીવના પ્રત્યેક પ્રદેશની સાથે બંધાઈ જાય છે. આ રીતે જીવ અને કર્મને પરસ્પર સંબંધ છે.
પ્રશ્ન રજક-આભા અને કર્મ પરસ્પર કઈ રીતે મળેલાં છે?