________________
નિજ તત્ત્વ
૧૫
ઉત્તર–ચાર આલંબન કહેલા છે–૧. વાચના, ૨. પૃચ્છના, ૩. પરિવર્તન અને ૪. ધર્મકથા.
પ્રશ્ન ૫૪–ધર્મધ્યાનની કેટલી અનપેક્ષાઓ છે?
ઉત્તર-ચાર છે–(૧) અનિત્ય ભાવના, (૨) અશરણ ભાવના, (૩) એકત્વ ભાવના અને (૪) સંસાર ભાવના.
પ્રશ્ન પપ-શુકલધ્યાન કેને કહે છે?
ઉત્તર-પૂર્વ વિષયક શ્રતના આધારથી ઘાતિકર્મોનો નાશ કરીને આત્માને વિશેષ રૂપથી સ્વચ્છ બનાવનારું પરમધ્યાન અથવા મનની અત્યંત સ્થિરતા અને યોગને નિરોધ શુકલ ધ્યાન” કહેવાય છે.
પ્રશ્ન પદ-શુકલધ્યાનનાં કેટલા ભેદ છે?
ઉત્તર-ચાર ભેદ છે–(૧) પૃથફવ-વિતર્ક-સવિચારી, (૨) એકત્વ વિતર્ક અવિચારી, (૩) સૂક્ષમ કિયા અનિવની અને (૪) સમુછિન્ન કિયા–અપ્રતિપાતી.
પ્રશ્ન પ૭-શુકલધ્યાનના ચાર ચાર લક્ષણ કથા કયા છે?
ઉત્તર-(૧) અવ્યથા-દેવાદિના ઉપસર્ગથી ચલિત ન થવું-પીડાની આત્મા પર અસર ન થવી, (૨) અસગ્નેહ-ગહન વિષયમાં અથવા દેવાદિ કૃત છલનામાં સંમેહ ન થ, (૩) વિવેક–આત્માને દેહથી તથા સમસ્ત સાંસારિક સંયોગથી ભિન્ન માન, (૪) વ્યુત્સગ– નિ સંગતાથી દેહ અને ઉપધિને ત્યાગ કર.
