________________
(૧૪) “અરે ક્ષણિક વાદીઓ મન ગમતી મેજ માથું દુન્યાને ઠગનારા ધુત્તે! શું મેં લઈને વાદ કરવા આવ્યા છો! અનિશ્વરવાદી એવા તમે લેકે નાસ્તિક છે ! વાદ કરવાને પણ કયાં
ગ્ય છે? અમારા વેદ ધર્મનું રહસ્ય એકવાર તમે સમજે, તમારી આંખનાં પડલ ખુલ્લી જતાં વેદનાં સત્ય તત્વોને અર્થ તમને સમજાશે.
અરે કુમારિલ! પરમ પુરૂષ બુદ્ધનાં ત તારા સમજ્યામાં આવ્યાં નથી, તેથી જ તું અવળે માર્ગે ઉતરી ગયો છે. અમારે શિષ્ય થઈ અમારાં તત્વોનું નિકંદન કાઢવા મંડ્યો છે. હિંસામય વેદધર્મ એ શું ધર્મ છે? ભેળા લેકેને ઠગવાનું એક જાતનું એ કુટિલ કર્મ છે.” વિદર્ભ દેશમાંના એક શહેરમાં રાજા સુધન્વાની સમક્ષ દ્વાચાર્યે કુમારિલને પડકાર્યો.
અરે સૈગત! વેદો તે ખુદ બ્રહ્માએ સ્વમુખે રચેલા છે. વેદની હિંસા એ હિંસા ન કહેવાય. તમે લેકે પાત્રમાં પડેલા માંસને પણ જેમ અનાયાસે પડેલું જાણું એને ઉપયોગ કરે છે. તેના કરતાં તે આ વેદનું વિધાન હજાર દરજે ઉત્તમ કહેવાય !! કુમારિલે જણાવ્યું.
અમે કઈ તારી માફક પાખંડ કરતા નથી. વિશ્વાસઘાતી! તું અમારા ઘરમાં ઘુસીને અમારું જ ઘર મારવા તૈયાર થયે. એ મહાદંભતે તારા જેવા વેદીયાઓનેજ શોભે કે જે યજ્ઞને
હાને બકરાઓની ગરદન ઉપર છરી ચલાવી એના માંસથી પિતાનાં પાપી પેટ તૃપ્ત કરે, તારા આવા દંભથી ભેળા લેકે તે અવશ્ય ભરમાય. એવાં નિર્દોષ પશુઓને નાશ કરીને યજ્ઞનું
