________________
૬૦
શ્રી દેવચંદ્રજી કૃત ચોવીશી ભાગ ૨ (૫) ગમ - એટલે પ્રકાર વસ્તુને સમજવા માટેના જે અનેક પ્રકારો અનેક ભેદો અનેક રીતો તે ગમ કહેવાય છે “મુખ્યત્વે તિ गमाः, अंशभेदेन अन्यधर्मकदंबकोपेतस्य वस्तुनः एकेन धर्मेण उन्नयनं अवधारणात्मकं नित्य एव, अनित्य एव, एवंविधं नयव्यदेशमास्कंदति"
(૬) ભંગ - સ્યાદવાદની અપેક્ષાએ ભેદ પાડવા તે ભેદકથન. સપ્તભંગી દ્વારા સ્યાદવાદને સમજવો તે ભંગ. અસ્તિ અને નાસ્તિના સાત ભાંગા થાય છે.
(૭) નિક્ષેપ - વસ્તુના સ્વરૂપને સમજવા માટે જુદી જુદી વિવક્ષાએ થતી વિચારણા તે નિક્ષેપ. તેના મુખ્યત્વે ચાર ભેદ છે. (૧) નામ (૨) સ્થાપના (૩) દ્રવ્ય (૪) ભાવ. તેના પણ એક એકના ચાર ચાર ભેદો થવાથી ૧૬ ભેદો પણ વિવક્ષાથી થાય છે.
(૮) હેય અને અહેય:- કેટલાક ભાવો હેય એટલે કે ત્યજવા લાયક હોય છે જે આત્માનું હિત કરનારા ભાવો નથી. પણ અહિત કરનારા ભાવો છે તે હેય કહેવાય છે અને જે ભાવો આત્માનું કલ્યાણ કરનારા છે. તેથી જ આદરવા લાયક ભાવો છે તે અહેય અર્થાત્ ઉપાદેય કહેવાય છે.
ગુણો અને પર્યાયો ઉપર કર્મોનાં આવરણો આવે છે અને તે આવરણો ગુણ-પર્યાયોને ઢાંકે છે. પરંતુ સ્વભાવોને આવરણ હોતાં નથી. તે સ્વભાવો સદા કાળ અનાવૃત જ હોય છે.
પરમાત્માની ધર્મદેશના બધા જ નયોથી ભરેલી. ભવ્ય જીવોનો વધારે વધારે ઉપકાર કેમ થાય? તેવી રીતે વર્ણન કરનારી ધર્મદેશના હોય છે આવા પ્રકારના અનંત ગુણોથી પરમાત્મા ભરપૂર ભરેલા છે. | ૩ |.
