________________
૯૯
શ્રી મલ્લિનાથ પરમાત્માનું સ્તવન
આ મલ્લિનાથ પરમાત્માનાં ચરણયુગલનું ધ્યાન કરીએ, વારંવાર મૃતિ ગોચર કરીએ, આવા પરમાત્માનું ધ્યાન કરવાથી ધ્યાતા આત્માને શું લાભ થાય? તે ગ્રંથકારશ્રી જણાવે છે કે શુદ્ધ એવો આ આત્માનો પરમ આત્મભાવ એટલે કે અનંત અનંત ગુણોની નિર્મળતા રૂપ જે પોતાનું શુદ્ધ સ્વરૂપ છે તે પ્રગટ થાય. પ્રાપ્ત થાય. પોતાનો આત્મા નિર્મળતાને પામે.
શુદ્ધ આત્મતત્ત્વ પ્રગટ કરવા માટે છ કારક છે. કોઈ પણ કાર્ય કરવું હોય ત્યાં આ છ કારકની કારણતા અવશ્ય હોય જ છે. આ ષકારકચક્ર વિના કોઈ પણ કાર્યની સિદ્ધિ થાય નહીં. સર્વત્ર આ કારકષક હોવાં જ જોઈએ તો જ કાર્ય થાય.
જેમકે એક કુંભાર ઘટ બનાવે છે. ત્યાં (૧) કુંભાર એ કર્તાકારક છે. (૨) ઘટ એ કર્મકારક છે. (૩) માટીનો પિંડ તથા દંડાદિક સાધનસામગ્રી તે કરણકારક છે. (૪) માટીના પિંડને નવો નવો પર્યાય આપવો. નવા નવા પર્યાયની પ્રાપ્તિ થવી તે સંપ્રદાનકારક, (૫) મૃત્પિડ સ્થાન આદિ જુના પર્યાયનો વ્યય થવો તે અપાદાનકારક. (૬) ઘટાદિ પ્રગટ થતા નવા નવા પર્યાયનું આધારપણું તે આધારકારકતા. આ પ્રમાણે ઘટાત્મક કાર્યમાં છ કારકતા છે.
આ જ પ્રમાણે આત્માને અનાદિકાળથી મોહના ઉદયની તીવ્રતા હોવાથી આ જ છએ કારક બાધકભાવમાં જ પરિણામ પામ્યા છે. તે છએ કારચક્ર બાધકભાવમાં આ પ્રમાણે વર્યા છે.
(૧) આ આત્મા મોહના ઉદયને આધીન થયો છતો જ્ઞાનાવરણીય આદિ દ્રવ્યકર્મનો તથા રાગ-દ્વેષ આદિ ભાવકર્મનો જ લગભગ કર્તા બન્યો છે. પરંતુ ક્ષયોપશમભાવના કે ક્ષાયિકભાવના ગુણોનો કર્તા બન્યો નથી. સ્વસ્વરૂપનો કર્તા બન્યો નથી.પણ વૈભાવિક સ્વરૂપનો જ કર્તા બન્યો છે. એટલે કર્તાપણું છે. પરંતુ વૈભાવિક છે.
