________________
શ્રી દેવચંદ્રજી કૃત ચોવીશી ભાગ : ૧ અવતરણ - હે પ્રભુ! હું ભવોભવથી પ્રીતિ કરવાને માટે ટેવાયેલો છું માતા-પિતા-પતિ-પત્ની અને પુત્રાદિ અનેક સંબંધીઓની સાથે ભવોભવમાં હું પ્રીતિ કરતો જ આવ્યો છું તો શું તમારી સાથે કરાતી પ્રીતિ કોઈ ભિન્ન જાતિની છે ? કે તે પ્રીતિ મારામાં સહેજે સહેજે ન આવે તમે મારા પ્રેમમાં ન ફસાઓ એવું શું બને ખરું? આ વાત સમજાવતાં કહે છે કે - પ્રીતિ અનાદિની વિષ ભરી, તે રીતે હો કરવા મુઝ ભાવ I કરવી નિર્વિષ પ્રીતડી, કિણ ભાતેં હો બને બનાવ II
દષભ નિણંદશું પ્રીતિડી II કા ગાથાર્થ:- જે વિષથી ભરેલી પ્રીતિ છે. તેવી પ્રીતિ કરવા માટે મારા હૈયાના ભાવો અનાદિકાળથી ટેવાયેલા છે પરંતુ જે વિષ વિનાની પ્રીતલડી છે તે કેવી રીતે થાય? આ આવડત (કલા) મારામાં નથી તે નિર્વિષ પ્રીતલડી કેમ બને ? તે હે મહાપુરુષો? તમે મને તે નિર્વિષ પ્રીતલડી બનાવવાની રીત કહો. || ૪ ||
વિવેચન :- સંસારમાં રહેલા સર્વે પણ જીવો પરદ્રવ્યની સાથે પ્રીતલડી કેમ બાંધવી? તે બહુ જ સારી રીતે જાણે છે. પર એવા જીવદ્રવ્ય સાથે વિકાર અને વાસનાજનક પ્રીતિ કરવાને આ જીવ અનાદિકાળથી ટેવાયેલો છે. તથા અજીવ એવા પુદ્ગલદ્રવ્ય સાથે પણ મનગમતા વર્ણ ગંધ - રસ અને સ્પર્શ સાથે વિકારીભાવપૂર્વક પ્રીતિ કરવાને આ જીવ ટેવાયેલો છે. આ ગમે છે આ નથી ગમતું, આમ આ પ્રીતડીનો અભ્યાસ અનાદિનો છે. પણ તે પ્રીતલડી મોહજન્ય અને મોહજનક હોવાથી વિષથી ભરેલી પ્રીતિ છે જેમ સર્પાદિનું વિષ એકભવમાં જ મારે છે. અર્થાત્ એકવાર મૃત્યુ આપે છે. જયારે આ મોહજન્ય વિષ ભવોભવમાં આ જીવને રખડાવે છે અને મારે છે. તેથી આવી અન્ય જીવદ્રવ્ય સાથેની અને પુદ્ગલદ્રવ્યો સાથેની વિકારકારક પ્રીતડી વિષથી ભરેલી છે. આવી મોહના વિષથી ભરેલી પ્રીતિ
