________________
૧૨૦
શ્રી દેવચંદ્રજી કૃત ચોવીશી ભાગઃ ૧ ગાથાર્થ :- એકાન્તિક, આત્યન્તિક, સ્વાભાવિક, કોઈના વડે પણ નહી કરાયેલું, અર્થાત્ પોતાના આત્માને જ આધીન, અકૃત્રિમ સ્વાધીન ઉપચાર વિનાનું, જોડકા વિનાનું, અન્યકારણો નથી જેમાં તેવું તથા પુષ્ટ (પ્રબળ) એવું સુખ આપશ્રીમાં વર્તે છે. | ૫ |
વિવેચન :- હે વીતરાગ પરમાત્મા ! સંસારી જીવોના ભૌતિકસુખ કરતાં તો આપશ્રીનું ગુણો સંબંધીનું સુખ ન કલ્પી શકાય, ન સમજી શકાય, બુદ્ધિમાં પણ ન ઉતરે તેવું અમાપ અને અકલ્પનીય છે તથા નીચે સમજાવાતા નવ વિશેષણવાળું તે સુખ છે.
(૧) એકાન્તિક - કેવળ એકલું સુખ જ છે. જયાં સુખ કાળે કે સુખનો ઉપભોગ પછી પણ ક્યારેય દુઃખ આવવાનું જ નથી. એવું એકાન્તિક સુખ જ માત્ર છે, દુઃખ તો લેશમાત્ર પણ નથી.
(૨) આત્મત્તિક - અત્યન્ત સુખ સર્વથી શ્રેષ્ઠ સુખ. જે આપના સુખ કરતાં સંસારમાં ક્યાંય વધારે સુખ નથી એવું સર્વોત્તમ અને સર્વશ્રેષ્ઠ સુખ છે.
(૩) સહજ - સંસારી લોકોના સુખમાં પલંગ ગાદી. ભોજન, પાણી, વસ્ત્ર આદિ અનેક પરપદાર્થોનો યોગ જોડવો પડે. અનેક પૌદ્ગલિક વસ્તુઓ લાવવી પડે. તેથી પરાધીનતાવાળું સુખ છે. મોટર ગાડીવાળાને સુખ છે પણ પરાધીન છે તે મોટરગાડી ક્યાં અટકે, ક્યારે અટકે, કેવી ભટકાય કેવો એક્સીડંટ થાય તે કંઈ નક્કી નહીં. જ્યારે આપશ્રીને તો આપશ્રીના ગુણોનું જ અનંત સુખ છે. કે જે સુખ સ્વાભાવિક છે. વૈભાવિક નથી. કોઈ પણ પરપદાર્થની અપેક્ષા વિનાનું સુખ છે. આ સુખ તો જે માણે તે જ જાણે તેવું છે. સંસારી જીવોને તો તે સુખની ગંધ પણ ન આવી શકે આવું સ્વાભાવિક સ્વગુણોનું અમાપ સુખ છે.
(૪) અમૃત - આત્માના ગુણોના ઉપભોગનું જે સુખ છે તે કોઈ
