________________
૭૨
પૂજ્ય શ્રી ચિદાનંદજી મહારાજશ્રી કૃત
દેવોના ૧૯૮) આ સર્વ ભેદો આ જીવને શરીરાત્મક પુદ્ગલનો જે સંયોગ થયેલો છે. તેના કારણે જ છે. જો શરીરનો સંબંધ ન હોય તો મુક્તદશામાં આવા કોઈ ભેદ નથી. બધા જ જીવો પોતાના ગુણપર્યાયથી અનંત ગુણોવાળા અને અનંત પર્યાયવાળા છે. એટલે આ બધું ઔપાધિક અર્થાત્ ઔપચારિક સ્વરૂપ છે. પરમાર્થે જીવ અને અજીવ આ બન્ને ભિન્ન ભિન્ન પદાર્થો છે. માટે જીવે અજીવની મમતા ત્યજવી જ જોઈએ. ।।૧૦૧-૧૦૨
નિશ્ચયનય ચિરૂપ દ્રવ્ય મેં, ભેદભાવ નહિ કોય । બંધ અબંધકતા નય પખથી, ઇણ વિધ જાણો દોય ।।૧૦૩
સંતો
ભેદ પંચશત ત્રીશ અધિક, રૂપી પુદ્ગલકે જાણો । ત્રીશ અરૂપી દ્રવ્યતણે જિન-આગમથી મન આણો ।।૧૦૪॥ સંતો
ગાથાર્થ : નિશ્ચયનયથી આ આત્મા ચિત્તૂપ અર્થાત્ જ્ઞાનધન છે. જ્ઞાનનો એક પ્રકારનો પિંડ હોય તેવું પિંડાત્મક દ્રવ્ય છે. સર્વે પણ આત્માઓ એક સરખા સમાનપણે અનંત અનંત જ્ઞાન ગુણમય છે. તેઓમાં વાસ્તવિકપણે કોઈ ભેદભાવ નથી. નિશ્ચયનયથી બધા જ આત્માઓ સમાન સ્વરૂપ વાળા છે. વ્યવહાર નયના પક્ષથી બંધકતા અને નિશ્ચયનયના પક્ષથી અબંધકતા આ પ્રમાણે નયભેદે બન્ને સ્વરૂપ આ આત્મામાં છે. તથા પુદ્ગલાસ્તિકાય દ્રવ્યના પાંચસોહ અને ત્રીસ ભેદ છે. તથા અન્ય અરૂપી દ્રવ્યોના ત્રીસ ભેદ છે. આ સઘળી હકીક્ત શ્રી જિનેશ્વર પ્રભુના આગમથી વિસ્તારપણે જાણો. ।।૧૦૩-૧૦૪
ભાવાર્થ : ગાથા નંબર ૧૦૨માં જીવના (૫૬૩) પાંચસોહ અને ત્રેસઠ ભેદો જે કહ્યા તે વ્યવહા૨ નયથી જાણો. પરંતુ નિશ્ચયનયથી સર્વે
