________________
સજજાય શરૂ કરી. ઘણો વખત થયો, પણ સજજાયને પાર આવ્યો નહિ. શ્રાવકો અકળાવવા લાગ્યા, અને કહેવા લાગ્યા કે સજાય કેટલી મોટી છે. ઉપાધ્યાયે જવાબ આપ્યો કે કાશીના અભ્યાસના મશ્કરી જેટલી મોટી છે.
અમદાવાદથી વિહાર કરતા કરતા ઉપાધ્યાય શ્રી ખંભાત બંદરમાં પધાર્યા. ખંભાત ખંભાતમાં વાદવિવાદ.
તા. બંદરમાં ઉપાધ્યાયનું બહુ સન્માન થયું. તે વખતે ખંભાત નગરની
* વ્યાપારાદિકના યોગે પૂર્ણ ચઢતી હતી. ઉપાધ્યાય વ્યાખ્યાન વાંચીને સમાપ્ત કર્યો. એવામાં તેમના અધ્યાપક ગુરૂ કાશીથી આવી પહોંચ્યા. ઉપાધ્યાયે તેમને સત્કાર કર્યો અને કરાવ્યો: ખંભાતના શ્રાવકોએ સીત્તેર હજાર રૂપૈયા ગુરૂદક્ષિણ તરીકે બ્રાહ્મણ પંડિતને આપ્યા. ભાષાના વિદ્યા ગુરૂ તે બ્રાહ્મણ હતા. પણ તે ધર્મગુરૂ નહતા. સાધુઓના અને શ્રાવકોના ધર્મગુરૂ તો સાધુઓ હોય છે. ખંભાતમાં તે વખતમાં બ્રાહ્મણ પંડિતો ઘણું હતા. તેઓ સંપ કરીને ઉપાધ્યાયની સાથે વાદ કરવાને આવ્યા. અમુક વર્ગના અક્ષરો વિના કઈ અક્ષરો ચર્ચામાં બોલવા નહિ એવી વ્યવસ્થા કરીને વિવાદ આરંભ્યો. તેમાં બ્રાહ્મણોથી બોલી શકાયું નહિ. અન્ત બ્રાહ્મણોના કહેવાથી ઉપાધ્યાયજીએ અમુક વર્ગોના શબ્દો દ્વારા કેટલાક કલાક પર્યન્ત સંભાષણ કર્યું તેથી બ્રાહ્મણો ધન્યવાદ આપવા લાગ્યા. શ્રીમદ્દ ઉપાધ્યાય ખંભાતથી વિહાર કરીને કાવી ગધારની યાત્રા કરીને પાદરા થઈ
છાણી ગયા. શ્રીમદ્ વદર્શનના શાસ્ત્રોમાં મહા વિદાન હતા. તેથી શ્રીમદ્ છાણી ગામમાં ,
સર્વ ધર્મના વિદ્વાનોની સાથે શાસ્ત્રાર્થ કરતા હતા. તેઓ થા૫નાચાર્યની વિહાર,
હવણીના ચાર છે. ચાર ધ્વજા રખાવતા હતા. તેને સાર એ હતો કે ચારે દીશાના કોઈપણ પંડિત હોય તો મારી સાથે શાસ્ત્રાર્થ કરે. અને જે શાસ્ત્રાર્થ કોઈ નહિ કરે તે ચારે દિશાના દેશોના પંડિત જીતાયા છે એમ નક્કી સમજવામાં આવતું. તે વખત છાણીમાં એક વૃદ્ધ શ્રાવિકા રહેતી હતી. તેણે ઘણા સિદ્ધાંતનું શ્રવણું કર્યું હતું. અને તેની ધર્મચર્ચાના પ્રશ્નના નિવેડામાં સલાહ લેવામાં આવતી હતી, પેલી વૃદ્ધ શ્રાવિકા ઉપાધ્યાયજીનું વ્યાખ્યાન સાંભળ્યું, અને તે બહુ આનંદ પામી. વૃદ્ધ શ્રાવિકાના મનમાં એવો વિચાર આવ્યો કે ઉપાધ્યાયજી જ્ઞાનના અહંકારથી ઠવણીમાં ધ્વજાઓ રખાવે છે તે ઠીક રીવાજ નથી. માટે તેને દૂર કરાવવો જોઇએ. આમ વિચારી બીજે દીવસે તે ઉપાધ્યાયજીને વિધિપૂર્વક વંદન કરીને, પશ્ચાત તેમની આજ્ઞા માગીને પુછવા લાગી કે, ગૌતમસ્વામીની ઠવણીમાં કેટલી ધ્વજાઓ હશે? ઉપાધ્યાયજી વૃદ્ધ શ્રાવિકાને પુછવાનો ભાવાર્થ સમજી ગયા અને ઠવણીમાંથી ધ્વજાઓ દૂર કરાવી. આ કિંવદન્તીમાંથી સાર એટલો લેવાને છે ઉપાધ્યાયજી સત્યનો સ્વિકાર કરવામાં અને પોતાનું આચરણ અયોગ્ય હોય તેનો ત્યાગ ક
- રવામાં કેટલા ઉદ્યમશીલ હતા તે આટલા દાખલાથી દેખાઈ આવે શ્રીમદુનો જુદે જુદે
છે. છાણીથી વડોદરા, મીયાગામ અને ભરૂચ થઈ તેઓ સુરત અને
છે ? સ્થળે વિહાર.
' રાંદેર સુધી વિહાર કરતા હતા. વીસમા મુનિ સુવ્રત સ્વામીનું સ્તવન તેમણે ભરૂચમાં બનાવ્યું હતું, એમ તે સ્તવનના ઉદ્ગારોથી માલુમ પડે છે. સુરતમાં પન્યાસ સત્યવિજય અને જ્ઞાનવિમળમુરિનો સમાગમ થયો હતો. તેઓને વિહાર ઉપાધ્યાય વિનયવિજયની સાથે પણ થતો હતો. જ્ઞાનવિમળમૂરિને તે વખતના તપાગચ્છના આચાર્યની સાથે સારા સંબંધ નહોતો, અને તેઓ કેટલીક બાબતમાં આચાર્યથી જુદા વિચારના હતા. એમ