________________
(૫૬)
પાઠ ૬૦ મે. પ્રતિક્રમણ. ગુરૂ–પ્રતિક્રમણ એટલે શું તે તમે જાણે છે ? *શિષ્ય–ના જી. ગુર–તો હું કહું છું તે તમે સાંભળે.
- પાછલા પાઠેમાં જે તમે પંચ આચાર વિષે શીખી ગયા છે તે આચારમાં જે મલિનતા લાગે તે અતિચાર કહેવાય. , તેવી મલિનતા જે જે લાગી હોય તે તે ટાળવાને વાસ્તે
એટલે કે પાંચે આચારની શુદ્ધિને વાતે સાધુ અને શ્રાવકે નિરં. તર સવાર અને સાંજ શ્રી ગુરૂની સમક્ષ પ્રતિક્રમણ કરવું જોઈએ.
પ્રતિક્રમણ શબ્દનો અર્થ બહુજ વિસ્તારવાળે છે, પરંતુ સંક્ષેપથી એવો છે કે “રાગ અને દ્વેષથી જે પાપકર્મ કરેલાં હોય તેનો પુરે પસ્તાવો કરી, ગુરૂની સમીપમાં પ્રકાશ કરી, પાપકર્મની નિંદા કરતાં થકા, ગુરૂએ આપેલી આલયણ લઈ ફરી તેવા પાપકર્મ નહીં કરવાની મનોવૃત્તિ રાખવી તે પ્રતિક્રમણ છે.” - ગુરૂ જે વિદ્યમાન ન હોય તો ગુરૂને અભાવે આચાર્યની સ્થાપના કરી તે સ્થાપનાચાર્ય સન્મુખ પિતાના પાપકર્મસંબંધી, આત્માની સાક્ષીએ નિંદા કરી, પ્રતિક્રમણ કરવું જોઈએ.
એ પ્રમાણે નિરંતર સવાર સાંજ પ્રતિક્રમણ કરતાં આચારની નિર્મળતા થાય છે.
પાઠ ૬૧ મે. છ આવશ્યક જે અવશ્ય કરવા યોગ્ય હોય તે આવશ્યક કહેવાય.
મેક્ષાભિલાષી આત્માઓને તેમના આત્મહિત વાતે વીતરાગ પરમાત્માએ નિતર છ અવશ્યક કરવાની સિદ્ધાંતમાં આજ્ઞા કરેલી છે.
