________________
( ૨૦ )
મનની, શરીરની અને નીતિવિષયક સર્વ શક્તિઓની ખીલવણી કરવી તેનું નામ કેળવણી છે. શિક્ષકે કેળવણી આપવા ઉપર ખાસ લક્ષ રાખવું.
Ai
એટલે બસ
૧૦ કેળવણીના અર્થ અહેાળા છે. બાળક ભણીને પંડિત થાય નથી. તેના મગજમાં માત્ર જ્ઞાન ભરવાનું નથી, તેની વિચારશક્તિ ખીલવવાની છે અને જ્ઞાનના ઉપયેગ કરતા શીખવવાનું છે.
૧૧ કેળવણી ત્રણ પ્રકારની છે. મનનો ( માનસિક ), તનની ( શારીરિક ), નીતિની (નૈતિક ).
૧૨ બુદ્ધિની કેળવણી ન મળે તે બાળક અજ્ઞાની અને બેથડ ( બુદ્ધિહીન ) થાય. મનની શક્તિઓ ખીલવવાથી બુદ્ધિની કેળવણી મળે છે, ગેાખણથી તે મળતી નથી. ૧૩ શરીરની કેળવણી ન મળે તો ખળકે નિળ અને નિર્માલ્ય થાય. જુદી જુદી જાતની કસરત અને ડ્રીલ વિગેરેથી એ કેળવણી મળી શકે છે.
૧૪ નીતિની કેળવણી ન મળે તેા બાળક અસભ્ય અને અવિવેકી થાય. શિક્ષકની રહેણીથી અને નીતિપાઠાની અસરકારક સમજુતિથી એ કેળવણી આપી શકાય.
૧૫ કિંડરગાર્ટનની સીસ્ટમથી ત્રણે પ્રકારની કેળવણી એકીસાથે મળે છે.
૧૬ શિક્ષક સદાચરણી, ન્યાયી અને તેવા ન હાય તે તેની અસર ૧૭ સેવાવૃત્તિ રાખી દરેક શિક્ષકે કર્તવ્યપરાયણ થવુ.
મનને કબજામાં રાખી શકે બાળકેાપર સારી થાય નહીં.
( સ. ફ. વિ. )
