Sanskrit Bhasha Pradip

SR No.: 023460
Original Sutra Author: N/A
Author: Thakordas Jamnadas Panji
Publisher: Thakordas Jamnadas Panji
Publication Year: 1867
Total Pages: 366
Language: Sanskrit
Classification: Book_Devnagari
File Size: 28 MB

Page 38

૪
જેમકે પૃષ્ઠ+:-પૃષ્ઠોઃ । અક્ષ+દિની=અક્ષૌદ્દિન્ત (વ્યંજન સંધિની કલમ ૯ મી પ્રમાણે ૬ ના છ્ થાય છે. )
૨. પ્ર+ (૬, જે, ને દ્ધતિના )=ો, જેમકે પ્રૌદ્, પ્રૌઢ, ને પ્રૌઢિ ( પણ નવાન્ પ્રોઢવાન)
ગ. ય કે આ+Æ કે ૠ ના સંબધમાં.
ર્. અTM ( મૂળ ધાતુના આદિના)=માર્ જેમકે ૩૫+શ્રુતિરૂપાઐતિ ૨. ત્ર ( તૃતીયાતપુરૂષ સમાસમાં આવતા શબ્દના અતના શ્રૃત આર્ત જેમકે સુલ+ ऋतः सुखार्तः
રૂ. ૨ (×, વત્સત, જેમકે ળ+ળકાળ.
વરુ, વલન, ટ્રા ને ળના અંતના ) ( ઢળને )=માર્,
૪. આ કે આા (પદાન્તના )ક્ક્સ ના વિકલ્પે થાય છે. જ્યારે અર્ નથી થતા ત્યારે આ હાય તા તેના ત્ર થાય છે. જેમકે બ્રહ્માૠષિ બ્રહ્મર્ષિ, બ્રહ્મૠષિઃ।
૨. આ કે આર્ કે તેના સંબંધમાં.
છુ. ત્ર ( ઉપસર્ગના અંતના )+TM (૬ થી શરૂ થતા રૂ ને ય ના રૂપ શિવાયના મૂળ ધાતુના રૂપના આદિના )=1. જેમકે પ્રનતે પ્રનતે.
૨, ૬ ( ઉપસર્ગના અંતના )TM (નામ ધાતુના આદિના) કે છે, જેમકે ૩૫+૩રીતિ-રૂપેડીયતિ, પૈકીયતિ
રૂ. અ+વ ( અબાધિત વિસ્તાર બતાવવા વપરાયલા )=વ જેમકે નવ મોક્ષ્યને= દેવ મોક્ષ્યછે. પણ તવવવવ.
'ડ. ત્ર કે આ+ો કે એ ના સબધમાં.
o, ત્ર ( ઉપસર્ગના અંતના )TM ( મુળ ધાતુના આદિના )=ો. જેમકે રૂપો
તિ=૩પોષતિ.
+ો (નામ ધાતુના આદિના)=ો કે . જેમકે પ્રશ્નોથી
૨.
""
""
,,
ચતિ= પ્રોથીયતિ, પ્રોધીત
૩. આ+ગાઁ. જેમકે શિવાય+નમઃ શિવાય નમઃ
=
૪. ૬ (શબ્દાન્તના ો (શ્રોતુ કે કોઇના)=ો કે ો. જેમકે સ્થૂ+ગોતુ છુસ્રોતુ, સ્થૂઋતુઃ । વિશ્વનોઇ વિશ્વોજી, વિષ્ઠઃ ।
ल
ल
૩. ૬, ૩, ૪ હસ્વ કે દીર્ઘ કે હૈં ની પછી વિજાતિસ્વર આવે તે તે હસ્વ કે દી ૢ નાય્, ૩ ના પ્, ૠ ના ક્ર્ ને હું ના રૂ થાય છે. જેમકે મ+ અસ્મદઃ અપવાદ–પદાન્તના હસ્ય કે દ્વી ૬, ૩, ૪ કે ૪ ની પછી વિજાતિ સ્વરથી શરૂ થતા શબ્દ આવે ને તે શબ્દોના સમાસ ન થતા હોય તો સંધિ વિકલ્પે થાય છે, અને નથી થતી ત્યારે જોતે પદાંતના સ્વર દીર્ઘ હાય તા -હસ્વ થઈ જાય છે. જેમકે મીત્ર=મહત્ર, મત્રિત્રા ૪. ૬, È, બો કે ો ની પછી કાઇ પણ સ્વર આવે તે ૬ ના અ, જે ના માર્, ઓ ના અન્ ને ૌ ના આવ્ થાય છે. અને એના ર્ અને વ્ જો પદ્માતે હેાય ને પછવાડે સ્વર અથવા ઘાષ વ્યંજન આવેલા હાય તા વિકલ્પે ઉડી જાય છે. અને એમ ઉડવાથી સાથે આવેલા સ્વરા જોડાતા નથી. જેમકે દ= ચિદ, TET /
અપવાદ–
ક. ૫ કે જે ( પદ્માન્તના ) પછી અ આવે તો આ ને બદલે અવગ્રહ (5) મુકાય છે. જેમકે દૂર+બવ= Sq.