Page Text
________________
१८
तरीके आवे छे; परंतु नियमे करीने तो नहि ज. ॐ अपभ्रंशनी स्वरप्रक्रिया अने रूपरचनानुं पृथक्करण करी समजवाथी मालम पडे छे के राजस्थान अने गूजरात बाजुनी देश्यभाषाओमांथी उदभूत थई, साहित्यमां वपरावानी योग्यता मेळवी, तेना मूलस्थानमांथी आखा उत्तर आर्यावर्तमां ते भाषा प्रसरी. प्रकृष्ट साहित्यभाषा बनतां महाराष्ट्री प्राकृतनो आदर्श पोतानी समक्ष तेणे राख्यो, अने संस्कृतनी असरथी पण ते विमुक्त रही नहि. ज्यां ज्यां ते साहित्यमां वपरावा लागी, त्यां त्यां तेणे त्यांनी लौकिक बोलीओमांथी, पोतानुं मूळ स्वरूप साचवी, अणजाणे असर मेळवी; कारण के संस्कृत जेवी व्याकरणबद्धता अने शास्त्रीयता अपभ्रंश साहित्यभाषा बनी छतां य तेमां हृती ज नहि. हेमचंद्रनं अपभ्रंश, पुष्पदन्तनुं अपभ्रंश अने दोहाकोशनुं अपभ्रंश " एक ज अपभ्रंश छे; छतां य तेमां प्रान्तीय बोलीओनी असर कांइ ओछा प्रमाणमां नथी आ लौकिक बोलीओनी असरने कारणे तेमां जुदां जुदां अपभ्रंशनुं कचुंबर छे, ए मान्यता खोटी छे.
३६
कोइ पण अपभ्रंश लखाणनो अभ्यास भाषाशाखनी दृष्टिए करवो होय, तो आदर्श - अपभ्रंशना अंशो अने देश्यभाषाना अंशो जुदा पाडवा आवश्यक छे. प्रस्तुत प्रन्थमां एवो व्यापक अभ्यास थवो असंभवित छे; कारण के देश्यभाषाना अंशो तो अणजाणे अने अपवादात्मक रीते ज लखाणमां आवे छे. आ ज प्रमाणे नीचे सिद्धममां आपेलां दृष्ठान्तोमांथी देश्यभाषाना अंशोनुं तारण आपीने ज अत्रे वीरमीशुं. आ मुद्दा उपर प्रो. पीशलनुं वक्तव्य नीचे प्रमाणे छे, " सि. हे. ८.४.३२९-४४६. मां हेमचंद्र अपभ्रंशने स्वतंत्र भाषा तरीके चर्चे छे. पण तेना नियमो परथी मालम पडे छे के ते अपभ्रंशना अभिधान हेठळ विविध अपभ्रंश बोलीओने भेगी लावे छे. सि. हे. ४. ३६०. धुं, त्रं; ४. ३२७. तुन; ४. ३९३. प्रस्सदि ४ १९१ ब्रोप्पिणु, ब्रोप्पि; ४. ३४१, ३९४, ४३८ गृहन्ति, गृहेष्पिणु; ४. ३९९. बासु छेला बे दाखलामां ऋ नो विकाराभाव अने वधाराना हुन आगम ए, सूत्रोमां चर्चेला
३४. कुवलयमालानां देश्यभाषानां दृष्टान्तो माटे जुओ अ. का. त्र. नी प्रस्तावना पा. १०४-११० ; मार्दवप्रक्रिया माटे. जुओ आगळ निम्ननोंध ३६. Gune. भ. क. Intro पान. १३. ९.१३. इ०
३५. अ. पा. टिप्पणी. पान. १०० - १०१. ३६. Pischel: G. P. Eint. §.29.
| SR No. | 023391 |
| Book Title | Apbhramsa Pathavali |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Madhusudan Chimanlal Modi |
| Publisher | Gujarat Varnacular Society |
| Publication Year | 1935 |
| Total Pages | 386 |
| Language | Apbhramsa |
| Classification | Book_Devnagari |
| File Size | 21 MB |