________________
ક રેમિ ભંતે !- 2
દુર્લભ એવું માનવજીવન પ્રાપ્ત કરીને જે પ્રાણી કુશળ સામગ્રી પ્રાપ્ત કરતું નથી તે પ્રાણી મરણકાળે ઘણે જ શકાતુર થાય છે, મરણના આક્રમણ વખતે પિતાને અશરણ જોઈને તે ઘણે જ ગભરાય છે. દુર્લભ અને વિના જેવું ચંચળ માનવજીવન પામીને પ્રાણ પ્રમાદ પરવશ થાય છે, તે સપુરુષ નથી પણ કાયર માનવ છે, પામર પ્રાણી છે.
માનવજીવન, ઉત્તમ-આર્ય-ક્ષેત્ર-જાતિ અને કુળ, રૂપ, આરોગ્ય, દીર્ધાયુષ, ઇન્દ્રિયપટુતા, નિવૃત્તિ, અનુકુળતા, તીર્થપ્રાપ્તિ, ધર્મદેશક ગુરુ, શ્રવણમનન, બેધનું અવધારણ, નિર્મળ શ્રદ્ધા, સામાયિક ધર્મની પ્રાપ્તિ અને તેનું પાલન, તથા નિર્વાણ એ સર્વ સામગ્રી ઉત્તરોત્તર વિશેષને વિશેષ દુર્લભ છે. માટે–
આળસ, મેહ, સામાયિક ધર્મ તરફ અવજ્ઞા, ગર્વ, કોધ, પ્રમાદ, કૃપણુતા, ભય, શોક, અજ્ઞાન, સાંસારિક અટપટી ઘટમાળ, નાટકાદિમાં કુતૂહળ, અને રમતગમ્મતના પ્રસંગો વિગેરેનો ત્યાગ કરીને કર્મશત્રુઓ સાથેના યુદ્ધમાં કુશળ એવા નિગી ભડ આત્માઓએ વ્રત–વાહન પર આરૂઢ થઈ ઉત્તમ ક્ષમાનું કવચ ધારણ કરવું, ગીતાર્થતા રૂપી કુશળતા, યથાયોગ્ય દ્રવ્ય ક્ષેત્ર કાળ અને ભાવની પર સ્થિતિ પ્રમાણે વર્તન રૂપી રાજ્યનીતિ, અને યથાપ્રસંગે અન્યૂનાધિક પ્રવૃત્તિ રૂપી ચતુરાઈ ધારણ કરી, તપનુષ્ઠાનોમાં તથા કપસર્ગ રૂપી કિલ્લાઓ તેડી પાડવામાં અને
૨૨૪
