________________
પ્રસ્તાવના આચાર્ય શ્રી વિજયભુવનશેખરસૂરીશ્વરજી મહારાજનું “તિલક તરણી” ભાગ ૧ પછીનું ટૂંક સમયમાં જ “તિલક તરસ્ક” નામે બીજુ પુસ્તક પ્રકાશિત થઈ ચૂક્યું છે તે એઓશ્રીની લેખિની કેવા વેગથી ચાલી રહી છે એની પ્રતીતિ કરાવે છે. સદરહુ પુસ્તકને વાંચસમુદાય માટે એક મઝાનો “સંયગ્રન્થ” કહી શકાય. પૂજ્ય મહારાજશ્રીના વિશાળ વાંચનમાંથી જીવનપયોગી એવી જે
સાહિત્યસામગ્રી એમને સમાજ સમક્ષ મૂકવા જેવી લાગી તે સામગ્રી ભિન્ન ભિન્ન સ્થળેથી ઉદ્ધત કરીને પોતાના શબ્દોમાં અહીં ગ્રન્થસ્થ કરી છે.
મારી દષ્ટિએ આ ગ્રંથનાં લખાણોને ત્રણ વિભાગમાં વહેંચી શકાય એમ છે : [૧] સુભાષિતો-સુવિચારો [૨] માહિતીલક્ષી લખાણ અને [૩] બાધાત્મક પ્રસ ચિત્રો,
[૧] આપણે ત્યાં સંસ્કૃત સાહિત્યમાં એક-બે પંક્તિમાં માર્મિક રીતે સુંદર દૃષ્ટાંત કે અર્થાન્તરન્યાસથી રજૂ થતાં સુભાષિતાની વર્ષોજૂની એક પરંપરા ચાલી આવે છે. આવાં પુસ્તકે કદમાં નાનાં હોય છે પરંતુ તેમાં માર્મિક જીવનબોધ એટલી તીવ્રતાથી સૂચવાયેલો હોય છે કે એની અસર કયારેક સમગ્ર જીવન પલટાવી નાખનારી નીવડે. છે. એક નાના અણુમાં છુપાયેલ અસાધારણ વિસ્ફોટક અણુશક્તિ સાથે એને એક દષ્ટિએ સરખી શકાય. આવાં સંક્ષિપ્ત સુભાષિતો અહીં રજૂ કરવામાં આવ્યાં છે, જેમાંનું પ્રત્યેક લખાણ એક સ્વતંત્ર વિચારકણિકા બની રહે છે. એમાંનાં કેટલાંક તે માંડ એક-બે લીટીનાં હેવા છતાં “નાનો પણ રાઈને દાણાને અનુભવ કરાવનારાં હોય છે. દા. ત., શાસ્ત્રમાં માર્ગ કહ્યો છે, મર્મ કહ્યો નથી. આમ તો મહાન પુરુષોના અન્તરમાંથી ઉદ્દભવતો હોય છે (૩૧); આંખનાં અંજન બે પ્રકારનાં હોય છે, રહેમ અને વહેમ (૧૩); લાકડાં તોલવાના કાંટે મતી ન તોલાય (૨૪૬); તદુપરાંત વિચારશુદ્ધિને મહિમા (૧૮); આત્માનું રટણ (૩૦); યૌવનની નશ્વરતા (૩૩ ; અક્કલ અને વિવેકબુદ્ધિ વચ્ચેનું અંતર (૩૪); જીવન-ઘક્યિાળમાં જ્ઞાન અને
