________________
૯૪
નવયુગને જૈન
કરશે ત્યારે આવતા યુગ વિચારી હસશે કે કેળવણી વિરુદ્ધ આવા મહાપુરુષો (!) પણ જૈન કામમાં થઈ ગયા છે. આ ટીકા ખાનું ઉપર રાખી નવયુગની નજરે કેળવણીના ક્ષેત્રને ટૂંકામાં અવલેાકી જઈએ, આ સર્વથી મહત્ત્વના વિષય આખા ઉલ્લેખને પામે પામે છે એમ સમજી લેવું.
પ્રાથમિક કેળવણી
પેાતાની માતૃભાષાનું લખવાવાંચવાનું જ્ઞાન અને સામાન્ય હિસાબ ઉપરાંત દેશની ભૂગોળ, સામાન્ય ઇતિહાસનું જ્ઞાન અને વ્યવહાર પૂરતું નામાનું જ્ઞાન એટલાને સમાવેશ પ્રાથમિક જ્ઞાનમાં થાય છે. પોતાની માતૃભાષા બરાબર સમજતાં વાંચતાં અને તે ભાષામાં સાંભળનાર સમજી શકે તેવા આકારમાં વિચાર બતાવતાં આવડે અને સામાન્ય વ્યવહાર સમજીને થાય એ આ પ્રાથમિક જ્ઞાનના ઉદ્દેશ છે.
પ્રત્યેક જૈન બાળક તે સ્ત્રી હોય કે પુરુષ હાય તેને લખતાં વાંચતાં તે ફરજિયાત આવડવું જ જોઈ એ. સેાએ સેા ટકા તે એમાં અપવાદ વગર મનુષ્યત્વ પ્રાપ્તિના હક્ક સાથે મળેલા એ વારસા ગણાવા જોઇએ. આ દૃષ્ટિએ નવયુગ પ્રાથમિક કેળવણી ફરજિયાત કરશે. માત્ર જન્મથી ગાંડાના જ આ બાબતમાં અપવાદ રહી શકશે. નાના ગામડામાં પણ કાઈ અભણ બાળક કે બાળિકા ન રહે એના પ્રબંધ કરવાનું પ્રત્યેક ગામ શહેર કે નગરને માથે આવશ્યક રહેશે અને આ નિયમ સાર્વત્રિક કરવામાં જરા પણ સમય ગુમાવવામાં આવશે નહિ,
અત્યારે મોટાં શહેરો અને ગામામાં આ સ્થિતિ તરફ પ્રયાણ થઇ રહ્યું છે, પણ ગામડામાં અજ્ઞાન ઘણું છે અને છેકરીઓના જ્ઞાન માટે પૂરતા પ્રબંધ નથી એ સ્થિતિ વધારે વખત નભાવી
