________________
પ્રકરણ ૧૮મું
૨૨૯
વેવિશાળને કારણે કન્યાવિક્યને મોટે અવકાશ મળતો હતો. એમાં પાછા ગેટા પણ વળતા હતા. એનાથી સહેલીને પ્રશ્ન પણ ઘણીવાર ઊભો થતો હતો. સેવેલીને પ્રશ્ન આ પ્રમાણે છે :
એક કન્યાનું વેવિશાળ અમુકની સાથે થયું હોય, પછી તેનો નાતને ત્યાં નોંધ થયે હેય, આગળ જતાં વરને ય જે વ્યાધિ થતાં, અસાધ્ય રોગ થતાં એ કન્યા પતિના પિતાની પરવાનગી વગર અન્યને આપવાના કાર્યને “સલી ગઈ” એમ કહેવામાં આવતું હતું. આ સવેલી આપનાર પિતા કે વડિલોને જ્ઞાતિ નાતબહાર મૂકે, ન્યાતમાં પાર વગરના ઝઘડા થાય અને પાર વગરની ગૂંચવણો થાય.
આ ઉપરાંત કન્યાવિક્રય કરવાવાળા પિતા કે વડિલ વધારે લાલચ મળતાં દીકરીને દૂર દેશ કે બુદ્ધા સાથે પરણાવી સ્વાર્થ ખાતર મડાને મીંઢળ બંધાવે. આ સર્વથી અનેક તકરારે, ગૂંચવણ, કલેશ, ચર્ચા અને બખેડાને જન્મ મળતો હતો.
અને વેવિશાળથી કોઈ પ્રકારનો લાભ છે નહિ. આખી સંસ્થા બિનજરૂરી છે. એનાથી કંઈ પણ કાર્ય સિદ્ધ થતું નથી, એનાથી કોઈ જાતને લાભ થતું નથી. પૂર્વકાળને એક જૂને સિદ્ધાંત ચાલ્યો આવે છે કે “વરની મૂકી કન્યા જાય, પણ કન્યાને મૂકે વર ન જાય.” આ નિર્ણય સત્તાશાળી પુરુષોએ જ કર્યો હશે. જે સમયમાં કન્યાને વેચવાની ચીજ ગણવામાં આવતી અને જ્યારે તેને ગાયની ઉપમા અપાતી ત્યારે એના હક્ક માટે ચિંતા કરનાર કેશુ? સ્ત્રીઓ નાતજાતના મેળાવડામાં આવતી નહતી, એના પુરુષ જેટલા જ હક્ક છે, હોવા જોઈએ—એવી કલ્પના પણ નહોતી ત્યારે આવા જ સૂત્રો અનાદિ સત્ય સિદ્ધાંત તરીકે જન્મ પ્રસરે અને મૂળ ઘાલે એમાં નવાઈ જેવું નથી.
