________________
(૫) શ્રી ભગવતી સૂત્ર ગૌતમસ્વામીએ ભગવાન મહાવીરને પૂછેલા
૩૬૦૦૦ પ્રશ્નો અને તેના સમાધાનનું વર્ણન ભગવાન મહાવીરની ઉપદેશધારામાં પાંચમું અંગરસૂત્ર છે શ્રી ભગવતી સૂત્ર.
અતિ જ્ઞાનથી ગર્વિત એવા બ્રાહ્મણપુત્ર જ્યારે ભગવાન મહાવીરના પ્રથમવાર દર્શન કરીને ભગવાનની જ્ઞાનદષ્ટિને કારણે અહોભાવભરેલા હદયે ભગવાનના શરણમાં પોતાનું મસ્તક મૂકીને જીવન સમર્પિત કરે છે અને ત્યાર પછી ભગવાનથી પણ ૧૨ વર્ષ મોટા રહેલા એ બ્રાહ્મણપુત્રે ગણધર તરીકેનું પદ પ્રાપ્ત કરીને જનશાસનમાં શાસ્ત્રગૂંથનની શરૂઆત કરાવેલી. વડીલ એવા શિષ્ય બાળક બનીને ભગવાનને પ્રશ્નો પૂછેલા એ આવા અનેક પ્રશ્નોનું સમાધાન ભગવાન મહાવીરે જગતજીવોના કલ્યાણ અને હિતને દૃષ્ટિમાં રાખીને જવાબ આપેલા છે એવા ૩૬૦૦૦ પ્રશ્નોના જવાબ આ ભગવતી સૂત્રમાં આવે છે. વિશ્વના અનેક વિષયોને ભગવાન મહાવીરે આ આગમમાં સ્પર્ષેલા છે. પોતાના વિરોધી દ્વારા કેવા પ્રકારની વિટંબના ઊભી કરવામાં આવેલી અને ભગવાન મહાવીરે કેવી અદ્ભુત સમતાને આત્મસાત કરી હતી તેનું વર્ણન આ સૂત્રમાં છે.
સાધુજીવનની ચર્યા, અણુ-પરમાણુંનું વર્ણન વૈજ્ઞાનિક ઢબે પરમ વૈજ્ઞાનિક પ્રભુ મહાવીરે કરેલ છે.
આ સૂત્રમાં અનેક શતકો છે. ભગવાન મહાવીરના જમાઈ જમાલીની વાત પણ આ સૂત્રમાં આવે છે. પ્રથમ શિષ્ય ગૌશાલકની વાત પણ આમાં આવે છે. કોઈના પણ શરીરમાં ક્યારેય દેવી કે દેવ પ્રવેશ ન કરી શકે પરંતુ દેવ-દેવી વ્યક્તિને વશ કરી શકે છે તેનું વર્ણન છે.
ગીતાર્થ ગુરુ ભગવંતનાં ચરણોમાં બેસીને આ ગ્રંથરત્નના કોઈ એક પદની પણ ચિંતનાત્મક વાચના સાંભળવી એ પણ જીવનનો અનોખો લ્હાવો છે. આ એક જ સૂત્રની વાચના આખી જિંદગી પૂરી થઈ જાય તો પણ કદાચ ન પૂરી થાય કે ન તો સંપૂર્ણતા અનુભવી શકાય. પ્રત્યેક પદે ચિંતનની, અર્થની નવી નવી સમજૂતી ગીતાર્થ ગુરુ ભગવંત સમજાવી શકે એવી આ મહારચના છે.
= આગમ =
(૨૧)
