________________
હતા તેનો પરિત્યાગ; આસનની સ્થિરતા અને સુખરૂપતાના કારણે થાય છે. ‘તો વ્રુન્દાનખિયાત: ૨-૪૮’-આ યોગસૂત્રમાં ઉપર જણાવ્યા મુજબ જણાવ્યું છે. શરીરની સ્થિરતા, દ્વન્દ્વોની સહિષ્ણુતા અને મનની પ્રશસ્તભાવમાં એકાગ્રતા પૂર્વક લેશાદિ દૃષ્ટ દોષોનો પરિત્યાગ : એ આ દૃષ્ટિમાં થતી આસનસિદ્ધિનું ફળ છે. ૨૨-૧૨
de
શુશ્રૂષાનું સ્વરૂપ વર્ણવાય છે
कान्ताजुषो विदग्धस्य, दिव्यगेयश्रुतौ यथा । यूनो भवति शुश्रूषा, तथाऽस्यां तत्त्वगोचरा ।। २२ - १३॥
‘‘મનોહર એવી પત્નીથી સહિત અને વિચક્ષણ એવા યુવાનને દિવ્યગીત સાંભળવાની જેમ ઈચ્છા હોય છે તેમ આ બલાદષ્ટિમાં તત્ત્વ સાંભળવાની ઈચ્છા હોય છે.’-આ પ્રમાણે તેરમા શ્લોકનો અર્થ છે. એનો આશય સ્પષ્ટ છે કે રમણીય સ્ત્રીનું સાન્નિધ્ય હોય, પોતે ગીત-ગાનનો નિપુણ હોય અને યુવાન હોય : એવા કામી(વિષય-રસિક)ને કિન્નરાદિ દેવોના દિવ્યગીતને સાંભળવાની જેવી ઈચ્છા હોય છે એવી તત્ત્વ સાંભળવાની ઈચ્છા(શુશ્રૂષા) આ ત્રીજી દષ્ટિને પામેલા આત્માને હોય છે.
:
અનાદિકાળથી આ સંસારમાં પરિભ્રમણ કરતાં જે સાંભળવા મળ્યું ન હતું એ તત્ત્વના શ્રવણમાં અત્યંત પ્રીતિ થાય : એ સમજી શકાય છે. ભવની દુ:ખગહનતાને જાણ્યા પછી એના ઉચ્છેદનાં સાધનોની પ્રાપ્તિ માટે તત્ત્વશ્રવણ સિવાય બીજો કોઈ ઉપાય નથી. ધનાદિની ઈચ્છાવાળાને જેમ ધંધાદિની વાતને સાંભળવાની ઈચ્છા હોય છે તેમ
૧૯
