________________
મરણસમાધિ: એક અધ્યયન
નંદીસૂત્ર તથા પાકિસૂત્રના ઉત્કાલિતશ્રુતના વિભાગમાં ઉપરની સૂચિમાંથી ૧) દેવેન્દ્રસ્તવ ૨) તંદુલવૈચારિક ૩) ગણિવિદ્યા ૪) ચન્દ્રધ્યક ૫) મરણવિભક્તિ ૬) આતુરપ્રત્યાખ્યાન ૭) મહાપ્રત્યાખ્યાન નો ઉલ્લેખ મળે છે, અને કાલિક શ્રુતના વિભાગમાં ૧) ઋષિભાષિત ૨) દ્વીપસાગર-પ્રજ્ઞપ્તિ તથા અંગચૂલિકા, વર્ગચૂલિકા તથા વ્યાખ્યાચૂલિકાનો ઉલ્લેખ મળે છે.
જૈનસાહિત્યના બૃહદ્ ઈતિહાસમાં પં. બેચરદાસ દોશી નીચે પ્રમાણે પ્રકીર્ણકોની સૂચિ આપે છે. ૧૫
૧) ચતુદશરણ ૨) આતુરપ્રત્યાખ્યાન ૩) ભક્તપરિજ્ઞા ૪) સંસ્તારક ૫) તંદુલવૈચારિક ૬) ચન્દવેધ્યક ૭) દેવેન્દ્રસ્તવ ૮) ગણિવિદ્યા ૯) મહાપ્રત્યાખ્યાન ૧૦) વીરસ્તવ ૧૧) અંગચૂલિકા ૧૨) અંગવિદ્યા ૧૩) અજીવકલ્પ ૧૪) આરાધનાપતાકા ૧૫) કવચદ્વાર ૧૬) ગચ્છાચાર ૧૭) જંબૂસ્વામી સ્વાધ્યાય ૧૮) જ્યોતિષકરંડક ૧૯) તીર્થોદ્ગાલિક ૨૦) દ્વીપસાગરપ્રજ્ઞપ્તિ ૨૧) પર્યન્તારાધના ૨૨) પિંડવિશુદ્ધિ ર૩) મરણવિધિ ૨૪) યોનિપ્રાભૃત ૨૫) વંકચૂલિકા ૨૬) સારાવલિ ૨૭) સિદ્ધપ્રાભૃત. - ઈ.સ. ૧૩૦૬માં આચાર્ય જિનપ્રભસૂરિએ આગમોના સ્વાધ્યાય અને તપની વિધિનું વર્ણન કરતો “વિધિમાર્ગપ્રપા' નામે ગ્રંથ લખ્યો હતો, તેમાં તેમણે નીચે પ્રમાણે ૧૫ પ્રકીર્ણગ્રંથોના નામો દર્શાવ્યા છે."
૧) દેવેન્દ્રસ્તવ ૨) તંદુવૈચારિક ૩) મરણસમાધિ ૪) મહાપ્રત્યાખ્યાન ૫) આતુરપ્રત્યાખ્યાન ૬) સંસ્તારક ૭) ચંદ્રાવેધ્યક ૮) ભક્તપરિજ્ઞા ૯) ચતુદશરણ ૧૦) વીરસ્તવ ૧૧) ગણિવિદ્યા ૧૨) દ્વીપસાગરપ્રજ્ઞપ્તિ ૧૩) સંગ્રહણી ૧૪) ગચ્છાચાર ૧૫) ઋષિભાષિતાનિ.
ઉપર આપણે જોયા તેમાંના ઘણા પ્રકીર્ણકગ્રંથોનું પૂજ્યપાદ મુનિ શ્રી પુન્યવિજયજીએ હસ્તપ્રતોને આધારે સંશોધન કર્યું છે. જે તેમના અંતેવાસી શ્રી
૧૫. જૈન સાહિત્યકા બૃહદ ઈતિહાસ, ભા. ૧, પૃ. ૩૨,૩૩. ૧૬. વિધિમાર્ગપ્રપા પૃ. ૫૭-૫૮.
