________________
૪૭.
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
જ્ઞાન સંબંધી આઠ આચાર, દશ પ્રકારનો અવસ્થિત કલ્પ, બાર પ્રકારનો તપ અને છે આવશ્યકો એમ આચાર્યના છત્રીશ ગુણો હોય છે.
(૧) આચેલક્ય (૨) ઔદેશિક, (૩) શય્યાતર અને (૪) રાજાનો પિંડ, (૫) રત્નાધિકને વંદન, (૯) મહાવ્રત (૭) વડદીક્ષામાં મોટા કોને કરવા, (૮) પ્રતિક્રમણ, (૯) માસકલ્પ (૧૦) પર્યુષણા કલ્પ આ દશ પ્રકારનો કલ્પ છે.
સમ્યક્ત, જ્ઞાન, ચારિત્ર એ દરેકના આઠ આઠ ભેદ, બાર પ્રકારનો તપ એ પ્રમાણે છત્રીશ ગુણો આચાર્યના છે.
આઠ પ્રકારની ગણી સંપત્તિ, દરેકને ચાર ચારથી ગુણાકાર કરવાથી બત્રીશ થાય. ચાર ભેદવાળો વિનય એમ બીજા પ્રકારે ગુરુના ૩૬ ગુણો થાય.
આઠ પ્રકારની ગણિસંપત્તિ-૧. આચાર, ૨. શ્રુત, ૩. શરીર, ૪. વચન, ૫. વાચના, ૭. મતિ, ૭. પ્રયોગમતિ, ૮.
સંગ્રહપરિજ્ઞા. આ દરેક વિષયની સંપત્તિવાળા આચાર્ય ભગવંતો હોય છે. ૧. તેમાં આચાર-સંપત્તિ ચાર પ્રકારની, તે આ પ્રમાણે :૧ સંયમધુવયુક્તતા, ૨ અસંપ્રગ્રહતા, ૩ અનિયતવૃત્તિતા, ૪ વૃદ્ધશીલતા.
૨ શ્રુતસંપત્તિ ચાર પ્રકારની - ૧. બહુશ્રુતતા, ૨ પરિચિતસૂત્રતા, ૩ વિચિત્રસૂત્રતા, ૪ ઘોષાદિવિશુદ્ધિસંપન્નતા.
૩ શરીરસંપતુ ચાર પ્રકારની - ૧ આરોહ-પરિણાહયુક્તતા, ૨ અનવદ્યાંગતા, ૩ પરિપૂર્ણ ઇન્દ્રિયતા, ૪ સ્થિર સંહનતા.
૪ વચનસંપતું ચાર પ્રકારની – ૧ આદેયવચનતા, ૨ મધુરવચનતા, ૩ અનિશ્ચિતવચનતા, ૪ અસંદિગ્ધ વચનતા.
૫ વાચનાસંપન્ ચાર પ્રકારની - ૧ જાણીને ઉદ્દેશ કરવો, ૨ જાણીને સમુદેશ કરવો, ૩ સામાને સંતોષ-શાંતિ થાય તેમ કથન કરવું, ૪ અર્થમાં સંતોષ-શાંતિ થાય તેમ કહેવું.
મતિસંપન્ - ૧ અવગ્રહ, ૨ ઈહા, ૩ અપાય, ૪ ધારણા. ૭ પ્રયોગમતિસંપત્.- ૧ આત્મ, ૨ પુરુષ, ૩ ક્ષેત્ર, ૪ વસ્તુનું જ્ઞાન.
૮ સંગ્રહપરિજ્ઞાસંપન્ - ૧ દુર્બલ-ગ્લાન-ઘણા સાધુ સમુદાય-વર્ગને નિર્વાહયોગ્ય ક્ષેત્ર શોધી ગ્રહણ કરવા રૂ૫, ૨ નિષદ્યા-કોઇ અધર્મ ન પામે-શાસન મલિનતા ન પામે તેમ પાટ-પાટલા પ્રાપ્ત કરવારૂ૫, ૩ યથાસમય સ્વાધ્યાય, પડિલેહણા ભિક્ષા-ભ્રમણ ઉપધિ મેળવવારૂપ, ૪ દીક્ષા આપનાર, ભણાવનાર, રત્નાધિક વગેરેની ઉપધિ ઉપાડવી, વિશ્રામણા, બહારથી કોઈ રત્નાધિક આવે, ત્યારે ઉભા થવું, આસન આપવું, દંડ લઈ લેવો તે રૂ૫.
વિનય ચારપ્રકારનો – ૧ આચારવિનય, ૨ શ્રુતવિનય, ૩ વિક્ષેપણાવિનય ૪ દોષનિર્ધાતન