Updeshmala Doghatti Bhavanuvad

SR No.: 023128
Original Sutra Author: N/A
Author: Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
Publication Year: 2013
Total Pages: 664
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 564

પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
સમિડ્-સાય-માનવ-ફૈલિય-મય-વંમઘેર-મુન્નીસુ | सज्झाय-विणय-तव-सत्तिओ अजयणासुविहियाणं ।। २९५ ।। जुगमित्तंतर- दिट्ठी, पयं पयं चक्खुणा विसोहितो । અન્વિત્તાપત્તો, રિયાસમિઓ મુળી દોડું ||ર૬૬।।
कज्जे भासइ भासं अणवज्जमकारणे न भासइ य ।
विगह - वित्तिय परिवज्जिओ अ जइ भासणासमिओ ।। २९७ ।।
1
૫૩૫
बायालमेसणाओ, भोयण-दोसे य पंच सोहेइ ।
सो एसणाइ समिओ, आजीवी अन्नहा होइ ।। २९८ ।।
૧૪૯. પાંચ સમિતિનું સ્વરૂપ
સાધુએ યતના કયા કયા વિષયની કરવી જોઇએ, તે કહે છે. ઇર્યાસમિતિ આદિ પાંચનું પાલન, ક્રોધાદિ ચાર કષાયોને નિગ્રહ, ઋદ્ધિગારવ આદિ ત્રણનું નિવારણ, સ્પર્ધાદિક પાંચ ઇન્દ્રિયોને વશ રાખવી, જાતિ વગેરે આઠ મદનો ત્યાગ કરવો, નવ પ્રકારની બ્રહ્મચર્ય-ગુપ્તિનું પાલન કરવું, વાચનાદિક પાંચ પ્રકારનો સ્વાધ્યાય ક૨વો, દશ પ્રકારનો વિનય કરવો, બાર પ્રકારના તપનું સેવન કરવું. આ વગેરે સુવિહિત સાધુએ પ્રમાદ કર્યા સિવાય પોતાની શક્તિ અનુસાર કરવું, તે યતના જાણવી. (૨૯૫) સમિતિદ્વારમાં ઈર્યાદિક પાંચે સમિતિઓ ક્રમપૂર્વક સમજાવતા કહે છે. સરા-ચાર હાથ પ્રમાણ ક્ષેત્રની અંદર દૃષ્ટિ રાખનાર, અતિદૂર કે અતિનજીક જોનાર જીવને સ્પષ્ટ જોઇ શકતો નથી, માટે યુગમાત્ર ક્ષેત્રનો નિયમ રાખ્યો. પગલે પગલે નેત્રથી પૃથ્વીનું નિરીક્ષણ કરી આગળ, પડખે ઉપયોગ રાખી શબ્દાદિક વિષયોમાં ઉપયોગ વગરનો, રાગ-દ્વેષ-રહિત થઇ, ધર્મધ્યાનમાં ઉપયોગવાળો બની જે ચાલવું તેમાં સુંદર પ્રવૃત્તિ રાખવી, તે ઈર્યાસમિતિ, આગમમાં કહેલ રીતિએ ચાલવાની પ્રવૃત્તિ કરનાર મુનિ કહેવાય. (૨૯૬) બીજી ભાષાસમિતિ તેને કહેવાય કે જ્ઞાનાદિક વિષયમાં જરૂર પડે, ત્યારે જ પાપ વગરનું વચન બોલવું, વગર પ્રયોજને સાધુ બોલે જ નહિં. સ્ત્રીકથાદિક વિકથા વિષયોની કથા, વિરુદ્ધવચન બોલવા-ચિંતવવા નહિં, આ પ્રમાણે જરૂ૨ પડે ત્યારે નિષ્પાપવચન બોલનાર યતિ બોલવામાં સાવધાન ગણાય છે. (૨૯૭) એષણાસિમિત જણાવતા કહે છે કે, ‘મુનિ આહારાદિક વહોરવા જાય, ત્યારે શાસ્ત્રમાં કહેલા પિંડના ૪૨ દોષ અને માંડલીના પાંચ દોષ વર્જીને ભિક્ષા ગ્રહણ કરે અને તેનો ઉપયોગ કરે. કહેલું છે કે - ૧૬ ઉદ્ગમના, ૧૬ ઉત્પાદનના અને ૧૦ એષણાના મળી