________________
૪૭૪
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ સુધી રાગ, દ્વેષ, મોહનો વિશ્વાસ ન કરવો. સુકુમાલિકાનું કથાનક આ પ્રમાણે જાણવું - ૧૧૭. સુકુમાલિકાની કથા
શ્રી વાસુપૂજ્યસ્વામીના જન્મકલ્યાણકથી મનોહરતા અને ઉત્કર્ષપણાને પામેલી અતિમનોહ૨, અંગદેશના મુગટ સમાન એવી ચંપાનગરીમાં શત્રુઓનો પરાભવ કરનાર જિતશત્રુ નામનો રાજા હતો, તેને ધારિણી નામની રાણી હતી. તેને શશક-ભસક નામના બે પુત્રો હતા. કામદેવની પ્રિયા રતિસમાન એવી સુકુમાલ હાથ-પગવાળી સુકુમાલિકા નામની સુંદર દેહવાળી નાની બહેન હતી, બીજી યુવતીઓ આભૂષણા પહેરીને પોતાના રૂપની રેખા ધારણ કરનારી બને છે, ત્યારે આ સુકુમાલિકાનો રૂપાધિષ્ઠિત દેવ(હ) તે સર્વેના રૂપને ઝાંખાં કરી નાખે છે. તે સુકુમાલિકાના સાથળ, સ્તનો, નેત્રો, કપોલ, કાન એવા સુંદર હતા, તેમ જ તેનું લાવણ્ય અને રૂપ એવાં હતાં કે, તેઓ પરસ્પર એક-બીજાને પ્રગટ અલંકૃત કરતા હતા.
"વિધિએ બંને ગૌરી (પાર્વતી અને સુકુમાલિકા) ને સૌભાગ્યનો સાર અર્ધો અર્ધો અર્પણ કર્યો હતો. સાર આપતી પાર્વતીનું સૌભાગ્ય જાય છે, પરંતુ તેનું (સુકુમાલિકાનું) વર્તે છે. સદા તરુણ લોકનાં લોચનો, ચતુર યુગલો તેની સમીપ જાય છે. તેના મુખરૂપી ચંદ્રની ચંદ્રિકાના પાનનાં પારણા માટે હોય તેમ સર્વ દિશા તરફ જાય છે."
હવે કોઇક સમયે ગામ, નગર, ખાણ વગેરે સ્થળે ફરતા ફરતા ધર્મઘોષ નામના આચાર્ય ભગવંત ત્યાં પધાર્યા અને બહારના ઉદ્યાનમાં સુખેથી સ્થિરતા કરી વંદન કરવા માટે પિતા સાથે બંને પુત્રો નીકળ્યા.
ગુરુમહારાજાએ દોષ દૂર કરનાર એવી ધર્મદેશના શરૂ કરી કે, ‘ખારા જળથી ભરેલા સમુદ્ર સરખા સંસારને પાર પામવા માટે સમર્થ એવા સાધુના અને શ્રાવકનો ધર્મ પર્ષદામાં પ્રકાશિત કર્યો. કર્મરૂપ મહાપર્વતને ભેદવા માટે વજ્ર સમાન એવી ધર્મદેશના સાંભળીને લક્ષ્મી આદિ સમૃદ્ધિનો ત્યાગ કરી બંને બંધુઓએ દીક્ષા સ્વીકારી. શશકમુનિ અને ભસકમુનિ બંને શાસ્ત્રનો પરમાર્થ જાણીને ગીતાર્થ બન્યા. વિહાર કરી ફરી તે જ નગ૨માં આવ્યા. સકુમાલિકા બહેનને પણ દીક્ષા આપી, ધર્મધુરા પામેલી શ્રી રુદ્રમતી નામની પ્રવર્તિનને અર્પણ કરી. મોક્ષમાર્ગમાં સારી રીતે પ્રવર્તતી પ્રવચનમાં નિશ્ચિલ ચિત્તવાળી તે ઉત્તમ ચારિત્રનું પાલન કરતી હતી. પરંતુ અતિસુંદર રૂપવાળી હોવાથી યુવાનોને પ્રાર્થના ક૨વા યોગ્ય બની હતી. યુવાનો દૂરથી પણ પોતાની દૃષ્ટિ તેના તરફ ફેંકતા હતા. કમળના મકરંદરસનેચૂસવા જેમ ભમરીઓ ચારે બાજુ વીંટળાય તેમ યુવાનો ચારે બાજુ તેનું રૂપ નીહાળવા વીંટળાતા હતા. ઉપાશ્રયમાં લોકો આવીને માર્ગની વચ્ચે બેસી જતા હતા,