________________
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ
૧૮૧ હાલ અનામત સાચવી રાખો, જ્યાં સુધી હું પાછી આવું.” આ જ વખતે યોગરાજ આવી પહોંચ્યો અને પ્રણામ કરીને કહ્યું કે, “હે સ્વામી ! થાપણ તરીકે મૂકેલી મારી હજાર દીનાર પાછી આપો.”
સાવગિલી - “તું જાણે જ છે. જ્યાં તેં તારા હાથે મૂક્યા હોય, ત્યાંથી જ તું જાતે લઈ લે.” આજ્ઞા થતાં જ મઠિકાના ખૂણામાંથી લઇને યોગરાજ બહાર નીકળ્યો. એટલામાં દાસીઓ પેટીઓ મૂકવા તૈયાર થઇ, તેટલામાં એક દાસીએ આવી મકરદાઢાને વધામણી આપી કે, “સ્વામિની ! બહુમાયા ગણિકા ઘરે આવી ગઈ છે માટે તરત ઘરે ચાલો.' એટલે જેવી આવી હતી, તેવી પેટીઓ લઇને આવી. આવેલું દ્રવ્ય ચાલ્યું ગયું અને નવું દ્રવ્ય આવ્યું નહિ, તેથી સાવગિલીનું મોં ફાટીને પહોળું થયું. યોગરાજે મકરદાઢાને મહેનતાણા બદલ કબૂલેલી ૫૦૦ સોનામહોરો આપી દીધી. બાકી વધેલું દ્રવ્ય ૫૦૦ રહ્યું તેમાંથી ૧૦૦ સોનામહોરો પોતાની પાસે રાખી, ૪00 દીનાર મૂળનાશ શેઠને ત્યાં થાપણ રાખવા-રક્ષણ કરવા માટે આપી.
સ્નાન-ભોજન વગેરે કાર્ય કરનારી શંકરી નામની દાસીને ૧૦૦ દીનાર ખર્ચ માટે આપી. સ્નાન-ભોજનાદિ કાર્યો પતાવીને વસ્ત્ર અને ભોજનની સામગ્રી ખરીદ કરવા માટે મૂલનાશ શ્રેષ્ઠી પાસે ૧૦૦ દીનારો માગી. ત્યારે રૂઆબપૂર્વક કહ્યું કે, “તું કોણ છે ? સો દિનારની શી વાત છે ?- એમ કહેવાયેલો તે લેણદાર તેના આંગણામાં ભૂખ્યો-લંઘન કરીને બેઠો, એટલે તેના પિતા લઈવડિ શેઠ ત્યાં પહોંચ્યા. પુત્રને કહ્યું કે, “હે પુત્ર ! તેની દીનારો તેને અર્પણ કરી દે, નહિંતર તું મુક્ત નહીં થઈશ; અથવા તે ગાંડો બની દિવસો પસાર કર. હું તેનું નિવારણ કરીશ. જો પચી ગયા, તો ૪૦૦ દીનારો અર્ધા-અરધા કરી બંને વહેંચી લઇશું.
બીજા દિવસે યોગરાજ માગણી કરતો હતો, ત્યારે “મૂલનાશ' પુત્ર ગાંડો બની ગયો અને “આવાવાવા - એમ ગાંડપણના શબ્દો બોલવા લાગ્યો. સ્વજન કે પરજન જે કોઈ કંઇ પણ બોલે તે સર્વે સન્મુખ ‘આવાવાવા' એમ બોલવા લાગ્યો. ત્યારપછી લયનુડિ શેઠે યોગરાજને કહ્યું કે, “તમે સર્વ પ્રકારે કે થોડા પ્રકારે મારા પુત્રને ગાંડો કરી નાખ્યો. તે પરવશ થયો છે, તેને તમે હેરાન-પરેશાન કેમ કરો છો ? માટે ચૂપ બેસી રહો, આ સ્થાનેથી ઉભા થઈ બીજે સ્થાને જાવ. પછી યોગરાજે રાજાને ફરીયાદ કરીશ' એમ કહ્યું, એટલે પિતાએ કહ્યું કે, “તારી સર્વ દીનારો ખર્ચમાં પૂરી થશે, કારણ કે તેઓ રાક્ષસ સરખા ભૂખ્યા-ડાંસ હોય છે. જો તારે શેઠનું લેણું વસુલ કરવુ હશે, તો કાળ-વિલંબ કરવો પડશે.' એ પ્રમાણે કાલ-વિલંબ કરવા લાગ્યા.