Updeshmala Doghatti Bhavanuvad

SR No.: 023128
Original Sutra Author: N/A
Author: Ratnatrayvijay
Publisher: Ranjanvijay Jain Pustakalay
Publication Year: 2013
Total Pages: 664
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati
File Size: 19 MB

Page 21

ભાવાર્થ: શ્રીમુનિચન્દ્રસૂરિ ગુરુજીએ પોતાના પર્ટ પર, ગીતાર્થ-ચૂડામણિશષ્ય દેવસૂરિપ્રભુને ત્યારપછી સ્થાપિત કર્યા હતા, જેમણે જયસિંહદેવ રાજાના આસ્થાન (સભા)માં, દિગમ્બરને પરાસ્ત કરી, સ્ત્રીનિર્વાણનું સમર્થન કરીને વિજયસ્તંભ સારી રીતે રોપ્યો હતો
તે વાદિ દેવસૂરિના પટ્ટ-પ્રભુ, પવિત્ર બુદ્ધિવાળા, ગુણોના સમૂહથી અભિરામ ઉદયવાળા શ્રીભદ્રેશ્વરસૂરિ થયા. તેમના મનની પ્રીતિ માટે, શ્રીદેવસૂરિપ્રભુના શિષ્ય રત્નપ્રભસૂરિએ શુભ માટે વિશેષ અર્થીઓનાં હર્ષમાટે તે આ (ઉપદેશમાલાની) વૃત્તિ કરી છે.
આ વૃત્તિમાં, વ્યાખ્યાતૃ-ચૂડામણિ સિદ્ધ નામના વિદ્વાનનો ગાથાર્થ કહેવામાં આવ્યો છે. ક્યાંક ક્યાંક જે વિશેષરેખા છે, તે તો સજ્જનોએ સ્વયં પરિભાવન-વિચાર કરવા યોગ્ય છે.
प्रकृता समर्थिता च श्रीवीरजिनाग्रतो भृगुपुरेऽसौ ।। अश्वावबोधतीर्थेश्रीसुव्रतपर्युपास्तिवशात् ।। विक्रमाद् वसु-लोकार्क (१२३८) वर्षे माधे समर्थिता । एकादश सहस्राणि, मानं सार्धशतं तथा ।।
अंकतोऽपि ग्रन्थाग्रं १११५० तथा सूत्रमं ११७६४ ।।' ભાવાર્થ : આ વૃત્તિનો પ્રારંભ, ભૃગુપુર (ભરૂચ)માં શ્રીવીરજિન આગળ કર્યો હતો અને ત્યાં અશ્વાવબોધ તીર્થમાં, શ્રીમુનિસુવ્રત જિનની પર્યુષાસ્તિવશથી આ વૃત્તિ સમર્થિત કરી છે – પૂર્ણ કરવામાં આવી છે.
વિક્રમ સંવત્ ૧૨૩૮ વર્ષમાં, માઘ માસમાં આ વૃત્તિ સમર્થિત કરી છે, તેનું શ્લોકપ્રમાણ ૧૧ હજાર, ૧૫૦ જેટલું છે.
પાટણમાં, સંઘવી પાડાના જ્ઞાનભંડારમાં આ વૃત્તિની તાડપત્રીય પ્રતિ, વિ. સં. ૧૨૯૩ વર્ષમાં લખાયેલી છે, તેનો અંતિમ પ્રશસ્તિનો ઉલ્લેખ અમે પત્તનરશ્ય-શ્રાવ્યર્નનમાષ્કારીયપ્રથમૂવી (ગા. ઓ. સિ. નં. ૭૬, પૃ. ૨૦૬-૨૦૮)માં દર્શાવ્યો છે. તેમ જ સંઘ-ભંડારની સં. ૧૩૯૪ વર્ષમાં લખાયેલી પ્રતિનો ઉલ્લેખ ત્યાં પૃ. ૩૨૩-૩૨૪માં દર્શાવેલ છે.
સંસ્કૃત પ્રાકૃત અને અપભ્રંશ ભાષાના પ્રૌઢ વિદ્વાન્ રત્નપ્રભસૂરિની આ ઉપદેશમાલાવિશેષવૃત્તિમાં ૪ વિશ્રામો (પરિચ્છેદો) છે. તેમાં પ્રાકૃત ભાષામાં કથાઓ રચેલી છે, તેમ કેટલીક કથાઓ અપભ્રંશ ભાષામાં પણ રચેલી છે. કડવકસમૂહાત્મક સંધિ હેમછન્દોડનુશાસનમાં સૂચવેલ છે,
18