________________
૧૪૪
પ્રા. ઉપદેશમાલાનો ગૂર્જરાનુવાદ શક્તિમાન નથી.
ભૂખ, તરસ, તાપ, નદી, વાયરો, ઠંડી, સખત વરસાદ, પરાધીનતા, અગ્નિદાહ આદિક વેદનાઓ, વ્યાધિ શિકારીઓથી વધ, વ્યથા, ચામડી કપાવી, નિલછન, ડામ વગેરેની વેદના, પીઠ ઉપર હદ ઉપરાંતનો ભાર વહન કરવો, આ વગેરે દુઃખથી તિર્યંચગતિમાં સાંસારિક સુખથી છેતરાયેલા બિચારા તિર્યંચો વિચરે છે.
દૌર્ભાગ્ય, દુર્જનની વાણીનું શ્રવણ, ગૃહસ્થપણાનું ગહિતગૃહ, દરિદ્રપણારૂપી મહાપર્વતની અંદર જેનો હર્ષ છૂપાઈ ગયો છે દાસપણાદિકથી દીનમુખવાળા, સંગ્રામમાં મોખરે જવાથી ભેદાયેલા શરીરવાળા, એવી, અનેક પીડાઓથી દુ:ખી મનુષ્યોના આત્મા માટે વિચાર કરીએ તો તેમને ઉચિત લેશ પણ સુખ નથી.
દેવતાઓ મરણકાલ-સમયે કેવા વિલાપ કરે છે ? અરેરે ! મારા કલ્પવૃક્ષો ! ક્રીડા કરવાની વાવડીઓ ! મારી પ્રિય દેવાંગનાઓ! તમે મારો ત્યાગ કેમ કરો છો ? દેવોને હવે ગર્ભરૂપી નરકમાં વાસ કરવો પડશે, આવાં અનેક દુઃખો અનુભવતા તે દેવોનું હૃદય વૈક્રિય હોવા છતાં પાકેલાં દાડિમફળ ફુટવા માફક ખરેખર સેંકડો અને ક્રોડો ટૂકડા રૂપે ભેદાઈ જાય છે.
સંસારમાં નિવાસ કરતા ચારે ગતિના જીવોનાં ઘણાં દુઃખો જણાવ્યાં. આ સમગ્ર દુઃખો ત્યાગ કરવાની અભિલાષાવાળાએ અનુપમ, છેડા વગરના, દુઃખ વગરના અને એકાંત સુખમય સિદ્ધિ-સુખ મેળવવા માટે યોગ્ય ઉચિત ઉપાય-પ્રયત્ન કરવો જોઇએ. અહિં આ મનુષ્યગતિમાં ખરેખર પ્રશંસવા લાયક પદાર્થ હોય તો શુદ્ધધર્મની પ્રાપ્તિ છે, માટે આર્યવિવેકી પુરુષોએ સાક્ષાત્ જિનેશ્વરોએ આચરેલી અને કહેલી દીક્ષા અને શિક્ષા-ઉપદેશનું સેવન કરવું જોઇએ.”
આ સમયે ધારિણી ચિંતવવા લાગી કે, “કેવલી ભગવંતો સર્વ ભાવોને જાણે છે. તે ભગવંત ! હું કયા દેવને અનુકૂલ કરું, તે મારા સંદેહને દૂર કરો. આ વખતે સુધર્માસ્વામીએ જંબુદ્વીપના જંબૂવૃક્ષમાં નિવાસ કરનાર અનાદત નામના દેવની કહીકત કહી. 30. અનાદત દેવની ઉત્પત્તિ -
અહિં ઋષભદત્ત શેઠનો ભવાભિનંદી ભાઈ જિનદાસ નામનો જુગારી હંમેશાં જુગારનું વ્યસન સેવતો હતો. જુગારી કેવા હોય છે ? ઘણા ભાગે લંગોટી માત્ર વસ્ત્ર ધારણ કરનાર, ખરાબ દુર્ગુચ્છનીય આહારનું ભોજન કરનાર, ધૂળવાળી ધરામાં શયન કરનાર, અશિષ્ટ વાણી બોલનાર, વેશ્યાઓ વિટ-જાર પુરુષો, સહાયકને કુટુંબી વર્ગ મારનાર, બીજાને