________________
[ ૩૦૨ ]
વૈરાગ્ય ભાવનામાં સંસારનાં દેખાતાં સુખા પિરણામે તથા અંતરષ્ટિએ જોતાં દુ:ખરૂપ છે માટે વિષ્ટા સમાન જાણીને દૂરથી ત્યાગવા યાગ્ય છે એમ ભાવવું.
અપ્રમાદ ભાવનામાં જાણવું કે જે જીવા દારૂ વિગેરેના કુલ્યસનમાં કે ક્રોધાદિ કરીને કે ઇંદ્રિયાને વશ થઇ કેવાં દુ:ખ ભાગવે છે તે વિચારી પાંચે પ્રમાદાને છેડવાનુ અહીં છે. એકાગ્રભાવનામાં આ ગાથા વિચારવી.
“ તો મે માનશો અપ્પા, બાળયંત્તતંત્તુઓ।
सेसा मे बहिरा भावा, सव्वे संजोगलक्खणा ॥ १ ॥ "
જે કાઇ સંસારી જીવ કે સાધુ દેખીતા મનોહર વિષયાથી મુંઝાઇને વિર્હાલથાય અથવા તેવા સુંદર વિષયેાના વિયેાગમાં ઘેલા થાય તેવા પુરૂષને ચિત્તમાં અપૂર્વ શાન્તિ પ્રાપ્ત કરવા આ ઉપદેશ છે કે તું તારા હૃદયમાં આ પ્રમાણે વિચાર, કે મારા આત્મા નિર'તર રહેનારા જન્મ મરણથી મુક્ત જ્ઞાન દર્શનના લક્ષણવાળા છે, ખાકીનું જે કંઈ શરીર વિગેરે ચલાયમાન દેખાય છે તે કર્મના સચાગથી મને મળેલુ છે, હું તેનાથી જુદો છુ, મારૂં સ્વરૂપ ચેતન છે અને શરીર વિગેરે જડ છે. ( આ નિશ્ચય નયની ભાવના જાણવી. )
આ ભાવનાએ રૂષિનું અંગ છે અને ચારિત્રને આશ્રયી ( ટેકા આપનાર ) છે.
