________________
७४
પડશતિ નામા ચતુર્થ કર્મગ્રંથ સાયિક સમ્યક્ત અને યથાવાત ચારિત્રમાં ૯ ઉપયોગ હોય છે. ક્ષાયિક સમ્યકત્વમાં ૪થી ૧૪ અને યથાખ્યાત ચારિત્રમાં ૧૧થી ૧૪ ગુણસ્થાનક હોય છે. અહીં પ્રથમના ત્રણ ગુણસ્થાનક ન હોવાથી ૩ અજ્ઞાન સંભવે નહિ. છદ્મસ્થ ક્ષાયિકસમકિતીને ૪ જ્ઞાન અને ૩ દર્શન હોય છે. અને ક્ષાયિક સમકિતીને ઘાતકર્મનો ક્ષય થાય ત્યારે કેવલજ્ઞાન અને કેવલદર્શન થાય છે.
હવે યથાખ્યાત ચારિત્ર મોહનીયનો સંપૂર્ણ ઉપશમ અથવા ક્ષય થાય ત્યારે હોય છે. ત્યારે ૪ જ્ઞાન અને ૩ દર્શન હોય છે. ઘાતકર્મનો ક્ષય કરે ત્યારે કેવલજ્ઞાન અને કેવલદર્શન હોય આમ બને માર્ગણામાં ૯ ઉપયોગ સંભવે છે. ત્રણ અજ્ઞાન ન હોય.
દેશવિરતિ ચારિત્રમાર્ગણામાં ૩ જ્ઞાન અને ૩ દર્શન એમ છે ઉપયોગ હોય. સમ્યકત્વ હોવાથી ૩ અજ્ઞાન નથી. અને સર્વવિરતિ તેમજ ક્ષપકશ્રેણી ન હોવાથી મન:પર્યવજ્ઞાન અને કેવલહિક નથી.
મિશ્રમાર્ગણામાં આ છ ઉપયોગ અજ્ઞાનથી મિશ્ર હોય છે. સમ્યકત્વની સન્મુખ થયેલાને જ્ઞાનની બહુલતા હોય છે. અને મિથ્યાત્વની સન્મુખતાવાળાને અજ્ઞાનની બહુલતા હોય, તેથી જ્ઞાન અજ્ઞાનથી મિશ્ર કહ્યું છે. અહિ ત્રીજે ગુણઠાણે અવધિદર્શન કહ્યું તે જ્ઞાનની બહુલતાને આશ્રયી કહ્યું. સિદ્ધાંતકારની અપેક્ષાએ ૧થી ૧૨ ગુણઠાણા સુધી અવધિદર્શન હોય તેમના મતે પણ અવધિદર્શન મિશ્રમાર્ગણામાં હોય છે.
मणनाण चक्खुवज्जा, अणहारे तिन्निदंस चउनाणा । चउनाणसंजमोवसम, वेयगे ओहिदंसे य ॥३४॥
શબ્દાર્થ વરઘુવMા - ચક્ષુદર્શન વિના | વેગે - વેદક સમ્યકત્વ સમ – ઉપશમ સમ્યકત્વ
દિવસે - અવધિદર્શનમાં
