________________
ઉદયવામિત્વમાં કેટલીક ઉપયોગી વિચારણા
(૧) ૧ થી ૧૨ ગુણસ્થાનકસુધી દરેક જીવોને જ્ઞાનાવરણીય અને અંતરાયની પાંચ પ્રકૃતિ સાથે અને અવશ્ય ઉદયમાં હોય છે.
(૨) દર્શનાવરણીયની ચક્ષુદર્શનાવરણીય આદિ ચારનો પણ ૧ થી ૧૨ ગુણસુધી દરેક જીવોને અવશ્ય ઉદય હોય છે.
(૩) નિદ્રાદ્ધિક વિગ્રહગતિમાં ઉદયમાં ન હોય. અને ૧ થી ૧૨ના દ્વિચરમ સમયસુધી ઉદયમાં હોઈ શકે છે. ચારે ગતિમાં દરેક જીવોને ઉદય હોઈ શકે છે. કર્મપ્રકૃતિકાર ક્ષેપકને નિદ્રાનો ઉદય માનતા નથી.
(૪) થિણદ્વિત્રિકનો ઉદય દેવ-નારકી-યુગમનુષ્ય-તિર્યંચ અને લબ્ધિ ફોરવેલ વૈક્રિય અને આહારક શરીરીને તથા અપ્રમત્તાદિ ગુણOવાળાને ન હોય. કેટલાકના મતે લબ્ધિ અપવતિર્યંચ-મનુષ્યને પણ ન હોય.
(૫) નિદ્રા-૫, વેદનીય-૨, આયુષ્ય-૪ અને ગોત્ર-૨ એ દરેકની એક એક પ્રકૃતિ જ એક સાથે ઉદયમાં હોય. એટલે નિદ્રા-પમાંથી એક ઉદયમાં હોઈ શકે, વેદનીય, આયુષ્ય અને ગોત્ર કોઈપણ એક જ એક સાથે પોતાના ગુણ સુધી ઉદયમાં હોય.
(૬) મોહનીયમાં-એકેન્દ્રિય-વિશ્લેન્દ્રિય, અસંજ્ઞી પં. તથા નારકને નપુવેદ જ હોય. દેવોને નપુંસકવેદ ઉદયમાં ન હોય.
(૭) અનં૦ની વિસંયોજના કરી મિથ્યાત્વે આવેલાને એક આવતુ કાળ સુધી અનં૦નો ઉદય ન હોય.
(૮) ક્ષાયિક અને ઉપશમસમ્યકત્વને સમ્યકત્વમોહનીય ઉદયમાં ન હોય.
