________________
ગાથા : ૧૯
૪૫
શ્રુતજ્ઞાન, અવધિજ્ઞાન અને અવધિદર્શનમાં અવિરતિ આદિ નવ ગુણઠાણા હોય છે.
વિવેચન– મન:પર્યવજ્ઞાન અપ્રમત્ત મુનિને જ ઉત્પન્ન થાય છે. પરંતુ સંયમીમુનિ અપ્રમત્ત અને પ્રમત્ત બે ગુણસ્થાનકે અંતર્મુહૂર્તે અંતર્મુહૂર્તે પરાવર્તમાન થતા હોય છે. તેથી મન:પર્યવજ્ઞાની અપ્રમત્તથી પ્રમત્તે આવે છે. માટે પ્રમત્ત ગુણસ્થાનક પણ મન:પર્યવજ્ઞાનીને હોય છે. ૧૩મે ગુણઠાણે ક્ષાયિક ભાવનું કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત થતું હોવાથી ક્ષાયોપશમિકભાવનાં મત્યાદિ ૪ જ્ઞાન હોય નહી. માટે મનઃપર્યવજ્ઞાન ૬ થી ૧૨ ગુણસ્થાનક સુધી હોય છે. આ ગુણસ્થાનકોમાં કર્મસ્તવની જેમ બંધ જાણવો.
એટલે ઓઘ-૬૫, પ્રમત્તે-૬૩, અપ્રમત્તે ૫૯/૫૮, અપૂર્વકરણે ૫૮૫૬-૨૬, અનિવૃત્તિકરણે ૨૨-૨૧-૨૦-૧૯-૧૮ સૂક્ષ્મસંપરાયે ૧૭ અને ઉપશાંત મોહ અને ક્ષીણમોહે-૧ પ્રકૃતિનો બંધ હોય છે.
અહીં અને બીજી કેટલીક માર્ગણાઓમાં જિનનામ અને આહારકક્રિકનો બંધ આગળના ગુણસ્થાનકોમાં સંભવે તેથી જે માર્ગણામાં પોતાના શરૂઆતના ગુણમાં તે પ્રકૃતિ ન હોય તો ઓઘબંધમાં તે ઉમેરી
ઓઘબંધ જાણવો.
જેમ મન:પર્યવજ્ઞાન માર્ગણામાં પ્રમત્તથી ક્ષીણ મોહ સુધીનાં ગુણહોય. તેમાં પ્રમત્તે ૬૩નો બંધ છે. આહારકદ્ધિક અપ્રમત્ત અને અપૂર્વકરણગુણસ્થાનકમાં જ બંધમાં આવવાનું છે. તેથી ઓઘમાં ઉમેરી ઓઘ બંધ કહ્યો છે.
સામાયિક અને છેદોપસ્થાપનીયમાં બંધસ્વામિત્વ
સામાયિક ચારિત્ર અને છેદોપસ્થાપનીય ચારિત્ર માર્ગણામાં પ્રમત્તાદિ ૪ ગુણસ્થાનક હોય છે. ૧૦ મે ગુણઠાણે સૂક્ષ્મસંપરાય ચારિત્ર અને ૧૧
