________________
કર્મપ્રકૃતિનાં બંધાદિનાં ગુણસ્થાનક
૧૪૯
જ ક્ષપકશ્રેણીનાં ગુણ૦નો કાળ તેરમાં ગુણવિના જઘન્ય અને ઉત્કૃષ્ટ
અંતર્મુહૂર્ત છે. તેરમા ગુણનો ઉત્કૃષ્ટકાળ દેશોનપૂર્વક્રોડ વર્ષ છે. જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત છે.
- બંધાદિ વિશે કંઈક :છે કર્મનો બંધ અનાદિ છે. એટલે પ્રવાહથી કર્મ અનાદિ છે. જે વ્યક્તિગત કર્મની આદિ છે. એટલે સાદિયાન્ત કહેવાય.
પ્રતિસમયે યોગના અનુસારે અનંત પરમાણુની બનેલી અનંતી કાર્મણવર્ગણાઓ જીવ સમયે સમયે બાંધે છે એટલે ગ્રહણ કરે છે. ગ્રહણ કરાતી કાર્મણ વર્ગણાઓને પરિણામનાં અનુસારે પોતાનાં અવાન્તર ભેદ સહિત મૂળ આઠ-સાત-છ અને એક ભાગરૂપે વહેંચાવા (વિભાગ થવા) પૂર્વક આત્માની સાથે કષાયના પરિણામના અનુસાર
એકાકાર બને છે. ૪ વિપાક (ફળ) આપવા રૂપ રસરહિત એવી ગ્રહણ કરાયેલ તે કાર્પણ
વર્ગણાઓમાં શુભ અને અશુભ લેશ્યા સહિતના કાષાયિક અધ્યવસાય (પરિણામ)થી ફળ આપવારૂપ રસવાળી બનવાપૂર્વક આત્મપ્રદેશો સાથે એકાકાર થવારૂપ ચોંટે છે. બંધાયેલ (ગ્રહણ કરાયેલ) કાર્મણ વર્ગણાઓમાં એક આવલિકા કાળ ગયે છતે ઉદયમાં આવતાં પહેલાં પરિણામનાં અનુસાર સંક્રમ ઉદ્વર્તના
અપવર્તના, નિધત્તિ-નિકાચના, ઉદીરણા આદિ અનેક ફેરફાર થાય છે. છે અર્થાત્ બંધાયેલ કર્મ તે રૂપે જ ઉદયમાં આવે એવું નહીં.
• અન્યરૂપે બની પણ જાય. • નિશ્ચિતકાળ કરતાં વહેલું અથવા મોડું ઉદયમાં આવે તેવું બની જાય. • માત્ર પ્રદેશોદયથી જ ભોગવાય તેવું પણ રહે. ૦ અવશ્ય ભોગવવા યોગ્ય પણ બને.
