________________
ti ,
બીજા કર્મગ્રંથની કર્મની વાત આવે એટલે વિશ્વની એક
અજાયબી હોય તેવું લાગે. જગતમાં જુદા જુદા પ્રસ્તાવના
મતોએ જુદી જુદી માન્યતાઓ બતાવેલ છે જયારે જૈન ધર્મમાં જીવમાત્રના સુખદુઃખના કારણરૂપ કર્મને માનેલ છે એટલે જ કહેવામાં આવ્યું છે કે
સત્તા વતીયસી કર્મસત્તા બળવાન છે અને આને કારણે જીવે સંસારમાં પરિભ્રમણ કરવું પડે છે. જીવ જો કર્મથી મુક્ત હોત તો કોઈ વાંધો નહોતો, જીવ પોતાના સ્થાયી સ્વભાવમાં જ બિરાજીત હોત, પણ એવું ન હોવાના કારણે જીવોનું સંસારમાં પરિભ્રમણ ચાલ્યા કરે છે, જીવો આમથી તેમ ભટક્યા કરે છે ક્યારેક ઉપરના સ્થાનમાં,
ક્યારેક નીચેના સ્થાનમાં તો ક્યારેક મધ્ય સ્થાનમાં જીવના જન્મ-મરણ થયા કરે છે જ્યાં સુધી જીવોનો મોક્ષ થતો નથી ત્યાં સુધી આ પ્રક્રિયા સતત ચાલુ રહેવાની છે. આ પ્રક્રિયાનો અંત લાવવા માટે જીવ ક્યાં ક્યાં ગુણસ્થાને કયા કયા કર્મો બાંધે અને કયા કયા કર્મોથી મુક્ત થાય છે તે બતાવ્યું છે.
બીજા કર્મગ્રન્થમાં વીર પ્રભુની સ્તુતી કરવા સાથે ગુણસ્થાનકોની જે પદ્ધતિ બતાવી છે તે વિશિષ્ટ કોટીની છે.
આપણા આત્માની સાથે આટલા કર્મો બંધાતા હોય છે અને તેને કેવી રીતે મુક્ત કરવા તે હકીકત બીજા કર્મગ્રન્થમાં બતાવવામાં આવી છે.
જીવોની ગુણસ્થાનકની અપેક્ષાએ યોગ્યતા બતાવીને તેને કરવા યોગ્ય પ્રવૃત્તિઓનો નિર્દેશ કરવામાં આવ્યો છે.
પહેલા ગુણસ્થાનકથી ચોથા ગુણસ્થાનકની પ્રાપ્તિ, ત્યારબાદ પાંચમું ગુણસ્થાનક અને છઠ્ઠા-સાતમને બતાવી જીવને જણાવવામાં આવે છે.
