________________
૭૪
જૈનદર્શનમાં કર્મવાદ
શું બ્રાહ્મી ખાવાથી માણસની બુદ્ધિ વધતી નથી ? શી રીતે તે બનતું હશે! આ રીતે તે કે બ્રાહ્મીના તએ જીવાત્મા ઉપર રહેલા તે કર્માણ ઉપર અસર કરી કે જે જ્ઞાન આપવાના સ્વભાવવાળા હતા. તેમને ટાઈમબેમ્બ વહેલે ફૂટવાને ન હતો તે હવે વહેલો ફૂટી ગયે!
મિત્રે ! આ બધી વાત ઉપરથી આપણે એટલું જ નક્કી કરવાનું છે કે કર્માણુને શાતિકાળ એટલે પ્રચ૭ પુરુષાર્થ જંગને કાળ. અને બાહ્ય નિમિત્તે એટલે મેડા ફૂટનારા ટાઈમબેઓને વહેલે ફાડી નાખવાની તાકાત ધરાવતાં બળવાન ત !
જે આ બે વાત આપણને બરાબર સમજાઈ જશે તે જૈન દર્શનનું નિગૂઢ તત્ત્વજ્ઞાન આપણું હાથમાં આવી જશે. જગતમાં અને આપણું જીવનમાં બનતી ઘટનાઓ પાછળ કામ કરતું કર્મનું ગણિત બરાબર સમજાશે. આ સૂઝ જે પ્રાપ્ત થઈ જશે તે જીવન જબ્બર પલટે ખાશે-સદાચાર, સદ્વિચાર અને સદુચાર પ્રત્યે વિશિષ્ટ પ્રેમ જાગીને જીવન આખું ય સત્ બની જશે; સંતનું બની જશે. સંખ્યા નિર્ણય
અત્યાર સુધીમાં આપણે એંટતા કર્માણને સ્વભાવ કર્યો? કાળ કેટલે? અને બળ કેટલું ? એ ત્રણ વાત વિચારી. હવે ચુંટતા કર્માણના જથ્થાની સંખ્યા કેટલી? તે વાત વિચારીએ.
૪૩. પ્રદેશબંધ
