________________
જૈનદર્શનમાં કર્મવાદ
દુષ્ટ લાગણીઓ ઉગ્ર ન બની જાય અને શુભ લાગણીઓ દુબળી ન રહી જાય એની ખૂબ જ કાળજી કરવી ઘટે.
તમને હમણાં જ કહ્યું કે કર્માણુને શાનિતકાળ એ એ ભવ્ય આશાસ્પદ કાળ છે કે તે કાળ દરમિયાન આપણે આપણા કાળાં ભાવીની શક્યતાને તદ્દન ભૂંસી શકીએ અને શકવતી જીવનની ભવ્યતાનું સર્જન પણ કરી શકીએ.
પરંતુ એ માટે આપણે ભૂતકાળની ભૂલે ચેટેલા દુઃખદ સ્વભાવવાળા કર્માણને સ્વભાવ સુખદ બનાવી દેવું જોઈએ. કદાચ તે ન બને તે ય તે કર્માણને ખૂબ જ લાંબે કાળ નિર્ણય અને બે ત્રણ કે ચાર નંબરને બળ નિર્ણય તો તોડી જ નાખવું જોઈએ. રે ! જે મનના શુભ ભાવના સીમાડેથી દેટ મૂકીને આપણે એના પર્વત શિખરની ટોચે પહોંચી જઈએ તે એ દુઃખદ કર્માણનું ચાર નંબરનું બળ બે કે ત્રણ નંબરનું થઈને ય ન અટકે, એક નંબર સુધી નીચે ઊતરીને ય ન જ પે. અરે ! એક નંબરનું બળ પણ કદાચ તૂટી જાય. સાવ જ દૂબળાં કર્માણ બિચારા જીવાત્માને વળગી રહે. આવા કર્માણુના ટાઈમબેખને શાન્તિકાળ પૂરો થાય ત્યારે તે બિચારા જીવાત્માને શું દુઃખ બતાડી શકે ! દુઃખ બતાડવાનું બળ સાવ જ મરી પરવારી ગયું છે ત્યાં ! ભયંકર અજગરને મહિનાઓ સુધી ભૂખે રાખવામાં આવે છે તેનું બધું જ વિકરાળ બળ તૂટી જ જાય ને? પછી કદાચ એને છૂટો પણ મૂકવામાં આવે તો ય તે શું કરી શકે ! દેખાવને જ અજગર ! બાકી તે માખીને ય ઉડાડી ન શકે તેટલે નિર્બળ !
