________________
સ્થાવર જીવની સિદિ]
ત જળ અને કૃષ્ણ જળ ઈત્યાદિને પણ સમાવેશ આ અપકાયમાં જ સમજ. એ સર્વભેદ બાદર અપકાયના જ જાણવા. સૂમ અપૂકાયના એવા કેઈ પણ ભેદ હોઈ શકતા નથી.
અપકાયના પ્રકાર અપૂકાય બે પ્રકારે છે. સૂક્ષમ અપૂકાય અને બાદર અપકાય. સૂક્ષ્મ અપકાય ચર્મચક્ષુથી અદશ્ય છે. અને બાદર અપકાય ચર્મચક્ષુથી દશ્ય છે. આપણે કઈ પણ પ્રવૃત્તિથી સૂક્ષ્મ અપકાયની હિંસા થતી નથી, પણ બાદર અપૂકાયની હિંસા થાય છે. સૂક્ષમ અપકાયનું માનસિક હિંસા જન્મ પાપ લાગતું હોવાથી, તેનાથી બચવા માટે હિંસા ન કરવાની પ્રતિજ્ઞા કરવાની રહે છે.
સૂક્ષમ અપકાયના જીવ લેકમાં ઠાંસી ઠાંસીને ભરેલા છે. અર્થાત ચૌદેય રાજકમાં તે જી વ્યાપીને રહેલા છે. બાદર અપૂકાયના જીવો ત્રણેય લેકમાં હોય છે. બાર દેવવેક અને સાત નારક પૃથ્વીઓમાં પણ તેઓ વતે છે.
એ બાદર અપૂકાય પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત ભેદથી બે પ્રકારે સમજવા. તેમાં જે જીવ આહાર, શરીર, ઇન્દ્રિય અને શ્વાસચ્છવાસ-એ ચાર પર્યામિઓ પૂરી કર્યા પછી મૃત્યુ પામે તે એકેન્દ્રિય ખાતર અપૂકાય પર્યાપ્ત જીવ સમજ. અને એ ચાર પર્યાતિઓ પૈકી પ્રથમની ત્રણ પર્યાદ્ધિઓ પૂરી કરી ચાથી પર્યાસિ પૂર્ણ કર્યા વિના જ એ છવ મૃત્યુ જે પામે તે એકેનિક બદર પૃથ્વીકાય અપર્યાપ્ત છવ સમજ. .-
એ જ રીતે સૂક્ષ્મ અપકાયના જીવો પણ પર્યાપ્ત અને અપર્યાપ્ત ભેદથી બે પ્રકારે જાણવા.
