________________
ત્યાંસુધી તેને ઉદય છે. ગોમટ્ટસારના સંસામાગણા દ્વારમાં નવા ગુણસ્થાન સુધી મૈથુન સંજ્ઞા છે એવું પ્રતિપાદિત છે. જો તમે વ્યવહારરૂપ બ્રહ્મચર્યને નહિ માને તે પાંચ મહાવ્રતના આચરણ્યા છઠ્ઠા ગુણસ્થાનનું અસ્તિત્વ જ નહિ રહે.
' પ્રતિકમણ વિચાર
જે પુરુષ ભયથી અથવા લજ્જાથી દુષ્કર્મનું આચરણ નથી કરતે તે પુરુષનું મન અસ્થિર હોવા છતાં પણ માનસિક એકાગ્રતા સાધવાને તેણે છઠ્ઠ, અઠ્ઠમ આદિ વ્યવહારિક તપ કરવા જોઈએ. મનની સ્થિરતા માટે અભ્યાસ સાધન છે. કહ્યું છે કે.. जइवि पडिलेहणाए हेजियरक्खणं जिणाणा य ।।
तहवि इमं मणमक्कडनिजन्तणत्थं मुणी बिन्ति ॥ .
અર્થ – ઘપિ પ્રતિલેખનામાં જીવ રક્ષણને હેતુ રહે છે એ જિન આશા છે તે પણ મનરૂપી વાંદરાને જિતવાને મુનિ પ્રતિલેખનાદિકારા અભ્યાસ કરે છે.
વળી સાવધ પ્રવૃતિથી કાયા અને વચન નિવૃત્ત થઈ જાય અને મન નિવૃત્ત ન થાય તે, મન સંબંધી દોષ લાગશે, પણ વચન અને કાયા સંબંધી દોષથી તે બચી જશે. કહ્યું છે કે -- - यदहमकार्ष, यदचीकरं यत्कुर्वन्तमप्यन्यं समन्वज्ञासम् । मनसा वाचा कायेन च तन्मिथ्या मे दुष्कृतमिति ॥
અર્થ–મન વચન અને કાયાવડે મેં જે દુષ્કર્મ કર્યા, બીજા પાસે કરાવ્યા અને કરતોને ભલાં જાણ્યા તેમાં મને જે પાપષ લાગ્યા હોય તે નિષ્ફળ થાઓ. આ પ્રમાણે ૪૯ ભામાથી “મિચ્છામિ ક' રૂપે પ્રતિક્રમણ ક૫, એ જ પ્રમાણે ૪૯ ભાંગાથી આલોચના ૫ અને ૪૯ ભાંગાથી પ્રત્યાખ્યાન કલ્પ થાય છે. એમ કહ૫ના ત્રણ ભેદ છે. ઉપર કહેલા બધા ભેદો મનથી જ ઉત્પન્ન નથી થતા.
