________________
(૬૨ ).
રાજગ્રહી અને બંગાળા તરફના કેટલાક ગામોમાં હાલ કેટલાક વૃદ્ધ બ્રાહ્મણ કહે છે કે અમારા બાપદાદાઓ નમસ્કારમંત્ર ભણતા હતા. એક પંડિતે અમને કહ્યું હતું કે અધ્યા તરફ હાલ જે વૈષ્ણવે છે તે ત્રણચાર પેઢી પહેલાં ન હતા. કાશીમાં કેટલાક વિષ્ણવે છે તે ત્રણચાર પેઢી પહેલાં જેને હતા. જગતપતિ શેઠનું કુટુંબ પૂર્વે જૈનધર્મ પાળતું હતું. હાલમાં અજીમગંજમાં તેના વંશજેએ બે પેઢીથી પ્રાય: વૈષ્ણવધર્મ સ્વીકાર્યો છે. આ પ્રમાણે દેશો દેશમાં જૈને વટલીને ઘણું વૈષ્ણવ ધર્મમાં દાખલ થએલા છે. આ ઉપરથી જૈનબંધુઓ જોઈ શકશે કે આપણું આચાર્યોએ અને સાધુઓએ પ્રમાદી બનીને ઘણું બધું છે.
- અકબર બાદશાહના રાજ્યમાં જેને કેટલા હતા તેને ઇતિ હાસ તપાસવામાં આવે છે તે કહેવું પડે છે કે તે વખતે ફક્ત અકબર બાદશાહના રાજ્યમાં સાડાત્રણ કરોડ ઉપર જેને વસતા હતા. આ બાબતને પુરા લંડનમાં ગએલા દફતરમાંથી મળી શકે છે. અકબર બાદશાહના વખતમાં દક્ષિણનું રાજ્ય, રાજપુત સ્થાન રાજ્ય, ખાનદેશ વગેરે દેશોમાં ઘણું જૈને વસતા હતા તે સર્વે ભેગા ગણવામાં આવે તે જૈનેની લગભગ દશ કરોડ સંખ્યા થાય. ફક્ત એક તપાગચ્છમાં શ્રી હીરવિજયસૂરિની સાથે વિહારમાં એક વખત પાંચસો સાધુ હતા. તે ઉપરથી ખ્યાલ કરવાને છે કે તપાગચ્છ, ખરતર વગેરે અન્ય ગચ્છમાં હજારો સાધુઓ હશે, અને દિગંબરેમાં પણ સેંકડો ભટ્ટાર હશે.
પૂર્વે જેનેએ ઘણા સંધ કાઢેલા છે અને તેમાં અબજો રૂપૈયા ખર્ચા છે. તે હાલનાં જૈનેનાં છત્રીસ હજાર મંદિર ગણી શકાય
છે. આર્યાવર્તમાં આટલાં લગભગ જિનમંદિર છે તે ઉપરથી પૂર્વે * જૈનેની કેટલી બધી જાહેજલાલી હતી તેને ખ્યાલ આવે છે.
