________________
- સમ્યગ્દષ્ટિ આત્મા માટે ગુણરાગ એ મુખ્ય ચીજ છે. તેના વિના એનું આંતર્જીવન–અંતરાત્મભાવે ક્ષણવાર પણ ટકી શક્તિ નથી. “પરમેષ્ઠિ નમસ્કાર એ ગુણરાગ અને ગુણસ્તુતિ રૂપ હેવાથી સર્વ લેકમાં રહેલા સર્વ સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માઓને તે શ્વાસ છે. શ્વાસની જેમ સર્વ સમ્યગ્દષ્ટિ આત્માઓ તેને કંઠને વિષે ધારણ કરે છે. સમ્યકત્વની ભૂમિકા ટકાવી રાખવા માટે તે અનિવાર્ય છે.
ત્રણ પ્રકારના આત્માનાં લક્ષણે બતાવતાં શ્રી અધ્યા-ત્મસાર પ્રકરણના યોગાનુભવ અધિકારમાં કહ્યું છે કેविषयकषायावेशः, तत्त्वाऽश्रद्धा गुणेषु च द्वेषः ।
आत्माऽज्ञानं च यदा, ब्राह्मात्मा स्यात्तदा व्यक्तः ॥१॥ ' અથ–વિષય-કષાયને અભિનિવેશ, તત્વની અશ્રદ્ધા, ગુણને દ્વેષ અને આત્માનું અજ્ઞાન, એ બહિરાત્માનું લક્ષણ છે. - આથી નક્કી થાય છે કે-ગુણષ ટળ્યા વિના અહિંરાત્મભાવ જતું નથી અને અંતરાત્મભાવ આવતું નથી.
ચતુર્થ ગુણસ્થાનકથી માંડી બારમા ગુણસ્થાનકની પ્રાપ્તિ સુધીની અવસ્થા અંતરાત્મભાવની અવસ્થા છે. એમાં સમ્યફવ, વિરતિ, અપ્રમાદ અને શ્રેણિનું આરોહણ અંતભવ પામે છે. ક્ષપકશ્રેણિના અંતે પરમાત્મભાવ પ્રાપ્ત થાય છે. કેવળજ્ઞાન, ગનિષેધ, કર્મનાશ અને સિદ્ધિનિવિસ, એ પરમાત્મભાવના લક્ષણ છે. એ રીતે ગુણરાગ યરમાત્મભાવનું બીજ બની જાય છે.
