________________
પરમેષ્ઠિ નમસ્કાર
૯૪
મસ્કાર અને છે, એ વાત જોઈ આવ્યા. હવે શ્રી ઉપાધ્યાયભગવંતને નમસ્કાર કેવી રીતે ભાવનમસ્કાર અને તે જોઈ એ. શબ્દ, રૂપ અને ગંધ -એ જેમ અનુક્રમે શ્રેત્ર, ચક્ષુ અને ઘ્રાણુના વિષયે છે, તેમ રસ અને સ્પર્શી અનુક્રમે રસનેન્દ્રિય અને સ્પર્શીનેન્દ્રિયના વિષયે છે અને તેનુ આકણુ જીવને અનાદિનુ છે. તે ટાળવાના ઉપાય તરીકે અને તે દ્વારા ઉપાધ્યાયના નમસ્કારને ભાવનમસ્કાર બનાવવા માટે શ્રી ઉપાધ્યાયભગવ તાના સ્વાધ્યાય અને તેથી ઉત્પન્ન થતા એક પ્રકારના રસ, તે બન્નેનુ પ્રણિધાન આવશ્યક છે. દ્વાદશાંગીરૂપ પ્રવચનના સ્વાધ્યાય નિરતર કરવા અને અન્યને કરાવવેા, એ શ્રી ઉપાધ્યાયભગવંતાનું સ શ્રેષ્ઠ કત્તવ્ય છે. વાચના, પૃચ્છના, પરાવના, અનુપ્રેક્ષા અને ધ કથારૂપ પાંચ પ્રકારના સ્વાધ્યાયરૂપી ભાવથ ઉપર આરૂઢ થયેલા ચેથા શ્રી ઉપાધ્યાય પરમેષ્ઠિ નિર્વિઘ્ને શ્રી મુક્તિનગરી પ્રત્યે પ્રયાણ કરી રહ્યા છે. એ સ્વાધ્યાયના રસ અતીન્દ્રિય તૃપ્તિને આપે છે, કે જે તૃપ્તિ ષડ્રસયુક્ત ભાજનના નિર ંતર સ્વાદ કરનારને પણ કદી થતી નથી. રસનાના વિષય જે રસ, તેનીતૃપ્તિને ઈચ્છતા ષડ્સનાં ભાજન કરનારા પુરુષની કહેવાતી તૃપ્તિ એ તે અતૃપ્તિને વધારનારી છે, જ્યારે નિત્ય શ્રી શ્રુતજ્ઞાનના અભ્યાસથી શ્રી ઉપાધ્યાયભગવતાને થતી તૃપ્તિ તે અનાદિ વિષયની અતૃપ્તિને શમાવનારી છે અને અતીન્દ્રિય તૃપ્તિના નિરુપમ આનંદને આપનારી છે. શાશ્વત એવા મેાક્ષસુખના આસ્વાદની વાનકીસ્વરૂપ અતિન્દ્રિય તૃપ્તિનું પ્રણિધાન રસનેદ્રિયના વિષયરૂપ રસની
