________________
પ્રસ્તાવના
તિયવિજય—ચક્ક, સિદ્ધચક' નમામિ.
શ્રી તીર્થંકર ગણધર પ્રણીત વીતરાગ શાસનમાં આત્મકલ્યાણનાં અનેક માગેર્ગો કહેલાં છે, તેમાં શ્રી અરિહંત, સિદ્ધ, આચાર્ય, ઉપાધ્યાય, સાધુ, દર્શન, જ્ઞાન ચારિત્ર અને તપ આ નવપદો સારભૂત પરમતત્વા છે-તે મુખ્ય માર્ગ છે. કારણ કે તે નવપદામાં દેવ, ગુરુ અને ધર્મ એ ત્રણે તત્ત્વને સમાવેશ થાય છે.
અરિહંત, સિદ્ધ આ એ દેવ તત્ત્વમાં, આચાય, ઉપાધ્યાય અને સાધુ આ ત્રણ ગુરુ તત્ત્વમાં અને સમ્યગ્ દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્ર અને તપ એ ધર્માંતત્વમાં ગણાય છે. દેવ, ગુરુ અને ધર્મનું અથવા નવપનું આરાધન આ ભવ અને પરભવમાં સુખ, સંપત્તિ, સુભગતિ ઉપરાંત અંતે મેક્ષ માર્ગના કારણરૂપ છે.
વાચકમુખ્ય તત્ત્વાર્થ સૂત્રમાં કહે છે કે “સમ્યગ જ્ઞાન દર્શન ચારિત્રાણિ મેાક્ષમા” સમ્યગ્ પ્રકારે જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્રનુ (તપના ચારિત્રમાં સમાવેશ થાય છે) એનું આરાધન જ ખરૂં મેાક્ષનું કારણ છે–માક્ષ માર્ગ છે. તેના આરાધનથી આત્મ કલ્યાણકારી મેાક્ષ મેળવી શકાય છે. સમ્યગ્દર્શનાદિ ધર્મતત્ત્વનું પાલન કરવા માટે સદ્ગુરુનું શરણું લેવું પડે છે. તેથી ગુરુસ્થાનીય આચાર્ય, ઉપાધ્યાય અને સાધુ-મુનિરાજોવર્તમાનકાળે સિદ્ધ સ્થાને પધારેલા એવા અરિહંતા અને ગણધરાએ ફરમાવેલા આગમ સત્રમાં યથાતથ્ય સિદ્ધાંત પ્રરૂપ્યા છે, તે પ્રમાણે તે ધર્મનું સ્વરૂપ જણાવે છે. ઉપરક્ત પ્રમાણે દેવ-ગુરુ અને ધર્મને એકીકરણ કરતુ આ નવપદનું આરાધન ભષ્યવેાને આ ભવ અને ભવાંત્તરતે વિષે મહાકલ્યાણકારી નિવડે છે.
