________________
૪૪૫
शिष्यः इदं नाटकमध्यैयत शिष्यमिदं नाटकमध्यापयत् बालाः मोदकानानन् बालान्मोदकानाशयत् જે મૂળ વાક્યમાં ની અગર વદુ ધાતુ હોય, તો મૂળના કર્તાને સાધિત રચનામાં ત્રીજી વિભક્તિમાં વાપરો. एषा नारी वत्सं नयति वहति वा । अनया नार्या वत्सं नाययति वायति वा । પણ જો વદ્ ધાતુને કર્તા મૂળ વાકયમાં “હાંકનાર એ અર્થમાં હેય, તે મૂળનો કર્તા સાધિત રચનામાં બીજી વિભક્તિમાં આવશે. हम वाहा रथं वहन्ति - सूतो वाहारथं वाहयति મ અને ચિત્ ધાતુ હોય ત્યારે મૂળને કર્તા સાધિત રચનામાં ત્રીજી વિભક્તિમાં આવે છે. મહું પણ જે “હિસા’ના અર્થમાં ન હોય. તો કર્તાની ત્રીજી વિભક્તિમાં અપેક્ષા કરે છે. શ્રુ અને છા પણ ત્રીજીની અપેક્ષા રાખે છે. # શાતિ - રકમ કાજ સારથતિ ભારતિ વા મિન भक्षयति पिंडी देवदत्तः भक्षयति पिंडी देवदत्तेन ५५ व्याघ्रो મફત પુરુષનું ચાડ્યું મતિ પુષમ્ થશે; કારણ કે ત્યાં મમ્ હિંસાના અર્થમાં છે. મતિ મતેવું માનતા માને, પણ જે શેકપૂર્વક સ્મરણનો અર્થ હોય ત્યારે બીજી વિભક્તિ આવી શકે છે. જેમકે અથ - गुप्तदोषा अतिक्रान्तपार्थिवगुणान्स्मारयन्ति प्रकृती: દસ ધાતુ બીજી વિભક્તિની અપેક્ષા રાખે છે. વાર જરૂર પિત્ર – વારું રચતિ રિત્ર પણ જે હણ આત્મપદમાં હેય તે બીજી અગર ત્રીજી વિભક્તિ આવે છે.
