________________
૫૦
કહ્યું. તે મૃત્યુ પામી નારકી વિગેરે અસંખ્ય ભ કરી ચિત્રગુપ્ત થયું. આ સાંભળી ચિત્રગુપ્તને જાતિસ્મરણ જ્ઞાન થયું અને પ્રતિબંધ પામીને કઠી આરાને નમન કર્યું.
૯. સામાયક વ્રત ઉપર ચંદ્રાવતંસ રાજાની કથા. ( વિશાલાપુરીને વિષે ચંદ્રાવતંસ રાજા રાજ્ય કરતા હતો. તે રાજા જૈનધર્મ પાલક હતે. એકદા ચતુર્દશીના દિવસે તે રાજાએ પોતાના મહેલને વિષે એ અભિગ્રહ કર્યો કે જ્યાં સુધી દીવ બળે ત્યાં સુધી મારે કાસગ પાર નહીં; દાસીને તે અભિગ્રહની ખબર ન હોવાને લીધે, સ્વામી ભક્તિએ કરીને આવીને દીવાનું તેલ બળી જાય, ત્યારે ત્યારે અંધારું ન થવા માટે દાસી આવીને તેલ પૂરી જાય. એ રીતે આખી રાત્રી દીવ બાળે, ત્યાં સુધી રાજાએ કાર્યોત્સર્ગ ન પાયે. આખી રાત ઉભા રહેવાથી પગ રુધિરે કરી ભરાઈ ગયા, તેથી જેમ પર્વતનું શિખર તુટી પડે, તેમ તે રાજા નીચે ભૂમિએ પડી મરણ પામે. તે શુભ ધ્યાન કરીને શુભ ગતિને પામે. વાતે સામાયિક કરનારા મનુષ્યનાં પાતક દહન થઈ જાય છે, એમ જાણવું.
૯. પ્રતિક્રમણ ઉપર મહણ સિંહની કથા.
જ્યારે દિલ્હીમાં પિશાહ બાદશાહ રાજ્યગાદી પર હતા ત્યારે ત્યાં મહણસિંહ નામે એક સાહુકાર હતો. એક વખતે બાદશાહે દિલ્હીથી બીજે નગર જતાં મહણસિંહને પિતાની સાથે લીધું. માર્ગમાં ચાલતાં સૂર્યાસ્ત થવાનો સમય હોવાથી મહણસિંહ ઘોડા ઉપરથી ઉતરી, ભૂમિને પ્રમાઈ પ્રતિક્રમણ કરવાને શેકાય. રાજાએ તે આગળ ચાલતાં બીજે ગામ પહોંચતાં મહણસિંહને સાથે જ નહિ, તેથી માણસને શોધવા