________________
૨૧૧
સૂર્યગ્રહણ થાય તે જઘન્યથી ૧૨ પ્રહર અને ઉત્કૃપષ્ટથી ૧૦ પ્રહર સુધી અસઝાય કરે છે. કેવી રીતે? સૂર્ય ગ્રહણ સહિત અસ્ત પામે તે ચાર પ્રહર તે રાત્રિના તથા આગામી દિવસના ૪ પ્રહર અને બીજી રાત્રિના ૪ પ્રહર મળી કુલ ૧૨ પ્રહર જઘન્યથી અસજઝાય. ઉગતો સૂર્ય રાહુ વડે ગ્રહાય અને આખો દિવસ ગ્રહણ રહીને ગ્રહણ સહિત અસ્ત પામે છે તે દિવસ રાત અને બીજો દિવસ રાત મળી ૧૬ પ્રહર ઉત્કૃષ્ટથી અસઝાય.
ચંદ્ર સૂર્ય ગ્રહણ માટે અન્ય મત-ચંદ્ર રાતમાં ગ્રહણ કરાયે અને રાત્રે મૂકાયે હોય તે, બીજે ચંદ્ર ઉદય ન પામે ત્યાં સુધી એટલે તે રાત્રિ અને બીજા દિવસ સુધી અસ્વાધ્યાય, એ પહેલે મત તથા બીજે મતચંદ્ર રાતમાં ગ્રહણ કરાયો અને મૂકાયો હોય તો તે રાત્રિને બાકીને ભાગ અસ્વાધ્યાય, કારણકે બીજે સૂર્ય ઉગે તે અહેરાત્રિની સમાપ્તિ થઈ. સૂર્ય પણ દિવસે ગ્રહણ કરાયે અને દિવસે મૂકાયો હોય તે તે દિવસને બાકીને ભાગ અને રાત્રિ અસ્વાધ્યાય [અસઝાય).
યુદગ્રહ (લડાઈ-ઝગડે)–બે રાજા, બે સેનાપતિઓ, બે પ્રસિદ્ધ નાયક સ્ત્રીઓ, મલ્લયુદ્ધ, બે ગામનું યુદ્ધ તથા કાળીને ઝગડે જ્યાં સુધી ઉપશમ ન થાય, ત્યાં સુધી અસ્વાર થાય, કારણકે સ્વાધ્યાય કરવાથી વ્યંતરો છળે તથા લોકોની અપ્રીતિ થાય. રાજા, ગ્રામ સ્વામી, દંડિકાદિ કાળ પામે છે તે ને રાજા અભિષેકવાળો ન થાય, ત્યાં સુધી પ્રજાને ભ હોય તેથી અસક્ઝાય; તથા મલેચ્છાદિકના ભય
