________________
૨૦૯
૩. સદૈવં=દેવકૃત ગધવ નગર કે જે ચકવતિ વિશેરેના નગરને ઉત્પાત જણાવવા માટે સંધ્યા સમયે તે નગરના ઉપર (આકાશમાં) પ્રાકાર અને અટ્ટાલિકાદિ વડે સ્થિત થયેલું બીજું નગર દેખાય તે.
દિગ્દાહ કે એક દિશામાં બળતા મહાનગરની જેમ ઉપર પ્રકાશ અને નીચે અંધકાર હોય તે. (અકાળે) વિજળી. ઉકા=સ્તાર ખરે તેની જેમ પાછળથી રેખા સહિત કે પ્રકાશ ચુકત હોય. (અકાળે) ગજિત–મેઘ ગર્જના. ચૂપક શુદિ બીજ ત્રીજા અને ચોથ એ ત્રણ દિવસમાં સંધ્યાગત ચંદ્ર હેવાથી સંધ્યા ન જણાય, તેથી તે ત્રણ દિવસ સુધી ચંદ્ર સંધ્યાના વિભાગ વડે અવરાયેલે છે. યૂપક વેળામાં કાળ વેળા નહિ જાણવાથી પ્રાદેશિક કાલગ્રહણ કે પ્રાદેષિક સૂત્ર પિરસી ન થાય. યક્ષાદિસ-એક દિશામાં આંતરે આંતરે વિજળી જે પ્રકાશ દેખાય. મેઘગર્જના પછી બે પ્રહર સુધી અને બાકીનાં (ગંધર્વ નગર દિગ્દાહ વિજળી વિગેરે) માં ૧ પ્રહર સુધી અસઝાય. ગંધર્વ નગર દેવકૃતજ હોય અને બાકીનામાં ભજના એટલે કોઈ વખત સ્વાભાવિક હોય અને કઈ વખત દેવકૃત હોય. તેમાં સ્વાભાવિક સ્વાધ્યાયને ત્યાગ કરાતું નથી, પરંતુ દેવ કૃતમાં ત્યાગ કરાય છે, જે સ્વાભાવિક કે દેવકૃત છે એવી ખબર ન પડે તે સામાન્યથી તેઓનો પરિહાર થાય છે. એટલે અસક્ઝાય તરીકે ગણાય છે. નિર્ધાત–મેઘ સહિત અથવા મેઘ રહિત આકાશને વિષે વ્યંતર વડે કરાયેલ મહાનું ગજના સમાન અવાજ. ગુજિતગજનાની પેઠે ગુંજારવ થતે માટે અવાજ થાય તે. નિર્ધાત
૧૪
