________________
૧૩૨
ચોથું સ્થલ બ્રહ્મચર્ય વ્રત. બ્રહ્મચર્યના બે ભેદ. દ્રવ્યથી મૈથુનને ત્યાગ. અને ભાવથી મથુનને ત્યાગ.
દ્રવ્યથી મૈથુન–સ્વ સ્ત્રી તથા પરસ્ત્રીની સાથે રતિ કીડા કરવી તે. સ્ત્રી પુરૂષના પરસ્પર સંગમને ત્યાગ કરવો તે દ્રવ્યથી મૈથુન વિરમણ વ્રત કહેવાય.
તે દ્રવ્ય મૈથુન દારિક શરીરધારી મનુષ્યની સ્ત્રી અને તિર્યંચની સ્ત્રી તથા વૈકિય શરીરધારી દેવાંગના અને વિદ્યાધરીની સાથે સ્વપ્નમાં (બરોબર જાગૃત અવસ્થા ન થાય
ત્યાં સુધીમાં) તથા બેભાન અવસ્થામાં કદાચ મન વચન અને કાયાથી સંગ તથા હેજ સ્પર્શ થઈ જાય તેની જયણા. કઈ પણ કાર્ય પ્રસંગે એક બીજાને સંઘટ્ટો તથા સ્પર્શ આદિ કરવું કરાવવું પડે તેની જયણું. પરંતુ તેમાં કુબુદ્ધિ ધરું નહિ. બિભત્સ ગાળ શબ્દ આદિને ઉચ્ચાર કરૂં નહિ.
કામગ (વિષય)નું પરિણામ. વાદ-રજેર–શ્રમો યૂઝ, મિનિ ઋક્ષા राजयक्ष्मादिरोगाश्च भवेयु मैथुनोत्थिताः॥१॥
અર્થ—કંપ, પરસેવે, પરિશ્રમ, મૂચ્છ, બ્રાન્તિ, ગ્લાનિ, નિબળતા, ક્ષય અને ભગંદરાદિ મહારગે મૈથુન સેવવાથી લાગુ પડે છે.
સ્ત્રી એ સંસાર અને દુઃખની વૃદ્ધિનું કારણ છે. भवस्य बीजं नरक-द्वार-मार्गस्य दीपिका शुचां कंदः कले मूलं दुःखानां खनि-रंगना ॥ २ ॥
