________________
૧૨૧ ૨ ભાવ પ્રાણાતિપાત વિરમણ–તે મ્હારો આત્મા રાગ દ્વેષાદિકે કરી પોતાના ભાવ પ્રાણ જ્ઞાનાદિકને હણે તેને ભાવ પ્રાણાતિપાત કહીએ અને સમસ્ત પરભાવ નિવારી આત્મગુણમાં રમણતા કરવા વડે ભાવ પ્રાણ ન હણાય, તેને ભાવ પ્રાણાતિપાત વિરમણ વ્રત કહીએ.
આરંભાદિકને વિષે જતના કરતાં કંઈ જીવ હણાય, ધર્મ કાજે, ઘર કાજે (જુ માંકણુ લીખ કુંથુઆ ઈયળ ધનેરીઆ પ્રમુખ જીને ઘરકાર્ય કરતાં કરાવતાં) આજીવિકાને કારણે તથા સ્વજન નેહી સંબંધીઓના રોગાદિક કારણે કાર્ય કરતાં તથા કરાવતા, સ્વપ્ના કે સ્વસ્થાનમાં પ્રમાદથી અથવા અશક્ય પરિહારથી અનુપાયે હિંસા થઈ જાય. ચાલુ જમાનાને અનુસરીને માનું Úડીલ, વમન આદિક છૂટી જગ્યાએ ન કરવાથી જે હિંસા થાય, કપડાં અને ચોપડીઓ વિગેરેમાં ઉધઈને દૂર કરવા સારૂ તડકે મૂકવી પડે અથવા દવા લગાડવી, જળ મૂકાવવી પડે તેની જયણાઓ રહે છે.
શ્રદ્ધા રાખે, સિદ્ધાંત સાંભળે, સુપાત્રને વિષે દાન દે, સમ્યકુત્વ ધારણ કરે, પાપ કૃત્યે ઓછા કરે અને ઈદ્રિયોને સંયમ કરે તેને શ્રાવક કહે છે. તેના ત્રણ ભેદ.
ઉત્કૃષ્ટ શ્રાવક-સચિત્ત આહારને ત્યાગ કરે; સર્વથા બ્રહ્મચર્ય પાળે અને ઉભય ટેક પ્રતિકમણુદિ ક્રિયા કરે. | મધ્યમ શ્રાવક–બાર વ્રતધારી. અક્ષુદ્રાદિ ગુણ ધારનાર, ઉભય ટંક પ્રતિકમણાદિ ક્રિયા કરે તે.
જઘન્ય શ્રાવક-સાત વ્યસનનો ત્યાગ કરે. તેનાં નામ ૧. જુગાર. ૨. ચેરી. ૩. માંસ. ૪. મદિરા. ૫. શિકાર. ૬. વેશ્યાગમન. અને . પરસ્ત્રી ગમન.
