________________
-
હ૮
[પરમેષ્ટિ–નમસ્કાર
શ્રી મહાનિશીથ સિદ્ધાંતમાં આ નમસ્કાર મહામંત્રને સ્પષ્ટ રીતિએ નવપદે, અડસઠ અક્ષરો અને આઠ સંપદાઓવાળે જણાવ્યું છે. ત્યાં કહ્યું છે કે –
આ નમસ્કાર મંત્ર કે જેનું બીજું નામ શ્રી પંચમંગળ મહાશ્રુતસ્કંધ છે, તેનું વ્યાખ્યાન મહાપ્રબંધ(વિસ્તાર)થી સૂત્રથી પૃથભૂત નિર્યુક્તિ ભાષ્ય અને ચૂણિવડે અનંત ગમ-પર્યવ સહિત જેવી રીતે અનંત જ્ઞાન-દર્શનને ધારણ કરનારા શ્રી તીર્થકરદે વડે કરાયેલું છે, તેવી જ રીતે સંક્ષેપથી કરાયું હતું, પરંતુ કાલ પરિહાણિના દોષથી તે નિર્યુક્તિ, ભાષ્ય અને ચૂણિઓ વિચછેદ પામી છે, વ્યતીત થતા કાલ સમયમાં મેટી પદાનુસારી ઋદ્ધિને વરેલા અને દ્વાદશાંગ સૂત્રને ધારણ કરનારા શ્રી વાસ્વામી થયા, તેઓએ આ શ્રી પંચમંગળ મહાશ્રુતસ્કંધને ઉદ્ધાર કરીને મૂલ સૂત્ર શ્રી મહાનિશીથની અંદર લખ્યો. આ શ્રી મહાનિશીથ શ્રુતસ્કંધ સમસ્ત પ્રવચનના સારભૂત, પરમ તત્ત્વભૂત તથા અતિશયવાળા અત્યંત મહાન અર્થોથી ભરેલું છે, એમાં શ્રી નવકાર સૂત્રનું વ્યાખ્યાન નીચે મુજબ કર્યું છે–
પ્રશ્નહે ભગવન્! આ અચિંત્ય ચિંતામણિકલ્પ શ્રી પંચ મંગલ-મહાશ્રુતસ્કંધને શું અર્થ કહેલો છે ?
ઉત્તર-હે ગૌતમ! અચિંત્ય ચિંતામણિકલ્પ શ્રી પંચમંગલ-મહાશ્રુતસ્કંધ સૂત્રનો અર્થ આ પ્રમાણે કહેલ છે. “આ પંચમંગલ મહાશ્રુતસ્કંધ જેમ તલમાં તેલ, કમળમાં મકરંદ અને સર્વ લેકમાં પંચાસ્તિકાય રહેલા છે
